Ông Nguyễn Hữu Tiến, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Môi trường, Đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam phát biểu mở đầu tọa đàm.

"Nhựa vừa là nỗi ám ảnh và vừa là vị cứu tinh của nền văn minh hiện đại. Chúng ta không thể sống thiếu nhựa nhưng chúng ta vẫn đang phải loay hoay trong việc xử lý và tái chế nhựa. Mọi chất liệu và vật liệu nhựa từ số 0 sơ khởi tới nay đã xuất hiện tại mọi nơi trong suốt 60 năm, từ một giải pháp hữu ích cho các nhu cầu của con người nay đã trở thành thủ phạm gây ô nhiễm lên môi trường chúng ta đang sống với số lượng ngày càng tăng, ở những nơi, dưới những hình thái mà chúng ta không bao giờ mong muốn – nhựa nano và hạt vi nhựa.

Việt Nam đã đang thực hiện kế hoạch hành động nhằm ứng phó với những thách thức này: giảm 50% lượng rác thải nhựa ra môi trường biển vào năm 2025. Việc áp dụng các công nghệ mới như công nghệ AI để quản lý việc phân loại rác và xa hơn là giảm các hoạt động chôn lấp, giảm lượng khí thải cùng với việc tạo ra năng lượng sạch từ rác thải sinh học. Quản lý chất thải, đặc biệt là chất thải nhựa đã trợ thành một mắt xích trong nền kinh tế tuần hoàn”.

Theo số liệu của Báo cáo hiện trạng môi trường quốc gia năm 2019, chuyên đề "Quản lý chất thải rắn sinh hoạt”: Chất thải nhựa khó phân hủy đang là vấn đề thách thức trong công tác quản lý CTRSH, với số liệu ước tính tỷ lệ chất thải nhựa trong các bãi chôn lấp CTRSH khoảng 8 - 12%. Công tác xử lý chất thải nhựa chưa thật sự được chú trọng theo hướng giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế. 

Để có cái nhìn tổng thể về vấn đề này, sau đây, tôi xin trân trọng giới thiệu GS.TS Nguyễn Hữu Dũng, Viện trưởng Viện Môi trường đô thị và Khu công nghiệp Việt Nam sẽ trình bày báo cáo: "Hiện trạng rác thải nhựa, công tác thu gom, xử lý rác thải nhựa tại Việt Nam; đề xuất các giải pháp tổng quan”.

Ngày 26-4-2019, UBND TP Hà Nội gửi báo cáo số 124 BC- UBND cho Bộ Tài nguyên và Môi trường. Báo cáo nêu rõ: "Công tác thu gom và vận chuyển rác thải từ nguồn thải đến nơi xử lý với khoảng cách xa chưa hiệu quả. Việc xử lý rác thải vẫn chủ yếu bằng phương pháp chôn lấp hợp vệ sinh tại các khu xử lý tập trung, dẫn đến quá tải là nguyên nhân gây bức xúc cho người dân quanh khu vực, gây gián đoạn việc vận chuyển, xử lý rác thải. Tiến độ triển khai một số dự án xử lý rác thải theo công nghệ cao còn chậm; việc triển khai một số dự án theo quy hoạch hiện nay khó thực hiện được đều gặp phải khó khăn chung là người dân phản đối. Đối với các dự án sử dựng phương pháp đốt không phát điện đã hoàn thành xây dựng đi vào hoạt động qua thực tế cho thấy việc lựa chọn công nghệ còn chưa hợp lý, thiết bị xuống cấp nhanh, thường xuyên hỏng hóc, phải bảo dưỡng dẫn đến công suất đốt thực tế chưa đáp ứng được so với công suất thiết kế. Việc đầu tư các khu xử lý rác mới tập trung đầu tư tại vùng I (Sóc Sơn) phía Bắc và vùng III (Xuân Sơn) phía Tây, trong khi đó vùng II chưa có nhà máy xử lý rác nào được đưa vào hoạt động, dẫn đến tình trạng có nơi cự ly vận chuyển rác dài từ 50km đến 80km ảnh hưởng tới môi trường và giao thông đô thị.

Sau đây chúng tôi xin được trân trọng giới thiệu Ông Phạm Văn Đức, Phó tổng giám đốc Urenco Hà Nội, trình bày báo cáo: "Thực trạng thu gom rác thải trong đó có rác thải nhựa: Khó khăn và các kiến nghị”.

Kinh tế tuần hoàn thường được gắn với phát triển bền vững, sản xuất sạch hơn, có ý nghĩa quan trọng đối với quản lý môi trường, giúp các doanh nghiệp tiết kiệm năng lượng, chi phí và bảo vệ môi trường. Kinh tế tuần hoàn là một hệ thống, trong đó các tài nguyên được tận dụng lại hoặc tái sử dụng, các dòng phế liệu được biến thành đầu vào để tiếp tục sản xuất. Trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, tác động đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội, việc nghiên cứu đẩy mạnh đổi mới công nghệ là cơ hội lớn để thực hiện phát triển kinh tế tuần hoàn, mang lại hiệu quả tăng trưởng cao hơn so với cách thức tăng trưởng trước đây. Đây là động lực và là cơ hội lớn để Việt Nam đẩy nhanh phát triển nền kinh tế tuần hoàn. 

Sau đây, tôi xin trân trọng giới thiệu Ông Trần Việt Anh, Chủ tịch Hiệp hội Nhựa TP. HCM, Giám đốc Công ty Nhựa Nam Thái Sơn, trình bày báo cáo: "Các đề xuất thúc đẩy kinh tế tuần hoàn và tăng cường tái chế rác thải nhựa”.

Việc PGS. TS Đỗ Văn Mạnh, Phó viện trưởng Viện Công nghệ môi trường – Viện hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam được nhận giải nhất Giải sáng tạo Châu Á 2020 của Quỹ toàn cầu Hitachi đã được CLB nhà báo Khoa học và Công nghệ Việt Nam bình chọn là một trong những sự kiện khoa học và công nghệ nổi bật  năm 2020. PGS. TS Đỗ Văn Mạnh đã có nhiều công trình nghiên cứu về rác thải nhựa và vi nhựa.

Sau đây tôi xin trân trọng giới thiệu PGS. TS Đỗ Văn Mạnh, Phó viện trưởng Viện Công nghệ môi trường – Viện hàn lâm Khoa học và Công Việt Nam trình bày báo cáo: "Mối nguy hại của hạt vi nhựa và Đề xuất giải pháp quản lý ô nhiễm vi nhựa hiệu quả”. 

Thực tế cho thấy Thói quen sử dụng túi ni-lông khó phân hủy của người dân vẫn còn phổ biến do chưa nhận thức được những tác hại của việc thải chất thải nhựa đối với môi trường và hệ sinh thái; chưa nhận thức được lợi ích kinh tế của việc phân loại, thu gom và tái chế chất thải nhựa nên tỷ lệ thu gom chất thải nhựa so với lượng phát sinh còn thấp. Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh dịch vụ, sản phẩm có phát sinh chất thải nói chung và chất thải nhựa khó phân hủy vào môi trường chưa thể hiện rõ vai trò, trách nhiệm trong giảm phát thải và thực hiện tái sử dụng cũng như đẩy mạnh hiệu quả của ngành công nghiệp tái chế. Mặt khác, công tác quản lý, xử lý CTRSH ở nước ta thời gian qua chưa được áp dụng theo phương thức quản lý tổng hợp, chưa chú trọng đến các giải pháp giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và thu hồi năng lượng từ chất thải.

Sau đây tôi xin mời bà Hòa Trương, Giám đốc Dự án, Đại diện công ty TNHH Dịch vụ Môi trường Welle Việt trình bày báo cáo về các giải pháp công nghệ để thu gom, tái chế chất thải nhựa góp phần cải thiện môi trường.

Như vậy chúng ta đã hoàn thành nội dung chính của tọa đàm là nghe các báo cáo liên quan rác thải nhựa của các diễn giả. Sau đây đến phần tọa đàm. Ban thư ký tọa đàm đã chuyển đến chúng tôi câu hỏi của một số đại biểu tham gia trực tuyến.