Những khu vườn với hàng ngàn gốc bưởi, nhưng cây nào cũng lúc lỉu trái chín vàng ươm như chứa đựng những giọt nắng của mùa hè nay bung ra để sưởi ấm cho mùa đông. Hương thơm bưởi Diễn, một mùi hương đặc biệt hòa trộn sự tinh tế ấm áp của mùi trầm với thanh dịu, nhẹ nhàng của cam, chanh quyến rũ, mời gọi... mọi người.
Bưởi Diễn mỗi năm chỉ có một vụ, ra hoa vào đầu xuân, kết trái, phát triển vào hè, thu và chín vào cuối năm đúng dịp Tết nguyên đán.
Nguồn gốc của bưởi Diễn hiện cũng chưa có tài liệu nào xác định chính xác. Những người trồng bưởi lâu năm ở đất Phú Diễn vẫn cho rằng bưởi Diễn có nguồn gốc từ bưởi Đoan Hùng, Phú Thọ và được đem giống về trồng vào đầu thế kỷ 20. Theo tài liệu lưu trữ của Trung tâm cây giống - Học Viện Nông nghiệp Việt Nam, bưởi Diễn có nguồn gốc từ giống bưởi Đoan Hùng. Qua thời gian cũng như phụ thuộc vào điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu và cả cách chăm sóc, nên bưởi Diễn vẫn giữ được đặc tính của bưởi Đoan Hùng như: Quả nhỏ, màu vàng, thơm, ngọt… Nhưng bưởi Diễn lại có thêm những ưu việt về hương thơm đặc trưng, màu sắc vàng tươi hơn, vị ngọt thanh, không nát khi bóc, múi bưởi căng mọng nước và không có vị đắng.
Bưởi Diễn là loại quả nhiều dinh dưỡng, đặc biệt thích hợp với thời tiết hanh hao của Hà Nội. Nếu biết cách bảo quản, bưởi có thể để được từ 4 đến 6 tháng mà chất lượng vẫn tốt. Những người có kinh nghiệm thường chọn bưởi Diễn từ hương thơm đặc trưng của nó cùng hình dạng tròn đều, màu sắc vàng tươi hoặc có dám nâu và trọng lượng mỗi quả chỉ dưới 1kg.
Do dễ thích nghi với nhiều loại đất trồng, nên bưởi Diễn hiện nay được nhân giống ở nhiều địa phương khác nhau, nhưng hương thơm và chất lượng quả không thể bằng được bưởi trồng trên đất Phú Diễn. Đặc biệt, bưởi Diễn còn được các nghệ nhân tạo dáng, ghép cành thành những chậu cây độc đáo sánh ngang cùng đào, quất làm cho chợ hoa Tết thêm phong phú và cũng là tạo thêm việc làm, tăng thêm thu nhập cho nhiều hộ nông dân, không chỉ ở vùng Phú Diễn mà còn ở các huyện ngoại thành như: Quốc Oai, Hoài Đức… và cả các tỉnh có truyền thống về cây cảnh như: Hưng Yên, Nam Định.
Thăm vườn Bưởi Diễn và chụp ảnh trong vườn bưởi hiện nay trở thành một loại hình du lịch, một thú vui với lớp trẻ. Bởi vào vườn để được thỏa mãn ngắm nhìn những trái bưởi căng tròn, hấp dẫn, tận hưởng mùi hương thơm ngát, đắm mình trong không gian thanh khiết để cảm thấy cuộc sống hạnh phúc, viên mãn hơn.
Bưởi Diễn Hà Nội đã trở thành thương hiệu, thành món quà quý của người Hà Nội để tặng cho bạn bè mỗi khi Tết đến, xuân về. Tuy vậy, mọi người không khỏi băn khoăn, trong tương lai, liệu Hà Nội có còn giữ được món quà quý mà thiên nhiên ban tặng? Mong sao, Bưởi Diễn sẽ không theo vết của Dưa La, Húng Láng, hoa Ngọc Hà… bởi tốc độ đô thị hóa rất nhanh của Hà Nội đang lấn lướt đến những vùng đất mầu mỡ cây trái này.
Bài và ảnh: TRẦN HƯNG
