Đô thị và ảnh hưởng trong đại dịch Covid-19
Một số nghiên cứu đã được thực hiện nhằm đánh giá tác động của các thảm họa khác nhau ở các khu vực đô thị, cùng với việc lập kế hoạch, thích ứng và thiết kế cần thiết để xây dựng khả năng chống chịu trên quy mô lớn hơn. Nghiên cứu chỉ ra, Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến các mặt kinh tế và xã hội. Các trường hợp được xác nhận là coronavirus (Covid-19) đầu tiên đã được xác định vào tháng 12/2019 tại Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Sau đó, vi rút này đã tràn qua nhiều quốc gia trên thế giới. Đại dịch, một gánh nặng lớn đã được đặt ra đối với cuộc sống của người dân và cả nền kinh tế.
Các thành phố chịu trách nhiệm về tỷ lệ lây truyền đại dịch cao hơn bởi vì các thành phố có tốc độ đô thị hóa nhanh, dân số tăng nhanh, mức độ sử dụng phương tiện giao thông cao và đóng góp 80% tổng lượng dân số toàn cầu của CHDC Đức (báo cáo thường niên của Ngân hàng Thế giới, 2019). Do ngày càng có nhiều công nghệ thông minh như internet… chúng ta có thể đối mặt với tình trạng này một cách thận trọng, nhưng hiện nay các thành phố phải kiên cường hơn trước. Đặc biệt là ở các thành phố đang phát triển, việc áp dụng quy hoạch và thiết kế thành phố thông minh và có khả năng chống chịu là điều bắt buộc.
Trách nhiệm của chính quyền đô thị
Sự xuất hiện của Covid-19 đã làm dấy lên sự quan tâm về tính dễ bị tổn thương của đô thị đối với đại dịch. Các yếu tố gây căng thẳng khác nhau, chẳng hạn như biến đổi khí hậu và xáo trộn môi trường sống của động vật hoang dã, có thể làm gia tăng tần suất đại dịch trong tương lai. Để đối mặt với tình trạng khẩn cấp này, đô thị cần biện pháp chuẩn bị, ứng phó và thích ứng.
Từ đầu cuộc khủng hoảng Covid-19, các nhà khoa học đã liên tục đánh giá mức trầm trọng của vi rút, các tác động đến môi trường xã hội, các chính sách pháp lý cũng như tìm ra giải pháp thích ứng. Đặc biệt chính quyền đô thị luôn phải xoay xở với các tình huống khẩn cấp và quản lý thành phố sao cho có khả năng chống chọi với đại dịch Covid-19.
Trách nhiệm của các nhà quản lý đô thị bao gồm cả việc sắp xếp lại các mô hình đô thị, các hiểm họa và bất bình đẳng xã hội mới nảy sinh trong đại dịch. Cần phải tập trung vào đánh giá quản lý rủi ro thiên tai (DRM), hoạch định các chiến lược đô thị chống chịu đại dịch (giai đoạn ứng phó, giảm thiểu) thông qua phân tích các dữ liệu đô thị hiện tại.
Tìm giải pháp
Các nhà quản lý đô thị được khuyến nghị tìm ra các giải pháp ngắn hạn và dài hạn về quy hoạch và thiết kế đô thị chống chịu đại dịch. Trong giai đoạn ứng phó, việc thực hiện các chính sách và thiết kế thành phố thông minh và có khả năng chống chịu đã được nhấn mạnh.
Trong giai đoạn giảm thiểu, các phương pháp tiếp cận công nghệ mới cần phải áp dụng để quản lý tốt hơn đại dịch hiện tại và tương lai. Các yếu tố vật chất của đô thị (cơ sở hạ tầng, các yếu tố môi trường và mô hình sử dụng đất) và phi vật chất (văn hóa xã hội, quản trị và kinh tế) của các chiến lược đô thị có khả năng chống chịu đặc biệt cần được chú trọng để giúp cải thiện về sức khỏe - và rủi ro liên quan đến thiên tai trong đại dịch.
Trong giai đoạn chuẩn bị, có thể áp dụng các biện pháp chủ động như nâng cao năng lực cho người dân ứng phó với bất kỳ đợt bùng phát nào và các quy trình mô phỏng khác nhau cho đại dịch trong tương lai. Cần thảo luận về việc tăng cường khả năng phục hồi của đô thị đối với nhà ở, không gian công cộng và thành phố có thể mang lại kết quả hiệu quả của khuôn khổ DRM để chống lại đại dịch ra sao.
Tập trung nghiên cứu vào các bài học được áp dụng cho quy hoạch đô thị quốc tế trong chống chịu sau đại dịch liên quan đến quản lý thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu, ngăn ngừa các thách thức lớn mang tính bền vững. Bài toán đánh giá những thay đổi trong quy hoạch và thiết kế đô thị sau Covid-19 của thành phố là không dễ dàng, vì thế phải chuẩn bị nhiều kịch bản nhất có thể. Các nhà hoạch định chính sách và ra quyết định cần chú trọng trong việc đánh giá và giải quyết tốt hơn về thiết kế và quy hoạch đô thị mang tính chiến lược trong tương lai.
Đối với các đại dịch trong tương lai, đô thị cần áp dụng cách tiếp cận dựa trên công nghệ thông qua việc tuân theo khung thành phố thông minh và các chiến lược của khung quản lý rủi ro thiên tai. Điều này có thể đạt được bằng cách sử dụng phương pháp tiếp cận dựa trên con người và phương pháp tiếp cận từ trên xuống sẽ khuyến khích người dân phát triển và nâng cao vốn của họ thông qua việc áp dụng các công nghệ thông minh cần thiết ở các thành phố. Nghiên cứu về các thành phố bị ảnh hưởng bởi đại dịch chủ yếu phản ánh rằng những người bị thiệt thòi là những người dễ bị tổn thương nhất.
Một số nguyên tắc cần được tuân thủ để tạo ra quy hoạch và thiết kế đô thị có khả năng chống chịu, chẳng hạn như sau: phát triển hỗ trợ chuyển tuyến; bảo tồn các nguồn năng lượng và tăng cường cấu trúc nhà ở và cộng đồng phù hợp; nâng cao các tiêu chí của hệ thống y tế, bao gồm hiệu quả của môi trường và an toàn sức khỏe ở các khu vực đô thị; nâng cao hiệu quả và an toàn của các hệ thống công nghiệp bao gồm giao thông vận tải, xây dựng và cơ sở hạ tầng để tăng hiệu quả sử dụng năng lượng và do đó giảm tác động môi trường tổng thể; sự tham gia tích cực của các thành viên cộng đồng từ mọi thành phần; thiết kế và lập các tiêu chí và hệ thống cơ sở hạ tầng quan trọng cho sự an toàn của cuộc sống của cư dân, với mục đích tăng khả năng dự phòng với những cú sốc về môi trường, kinh tế và văn hóa xã hội ngày càng tăng; phát triển các loại hình công trình có chi phí thấp.
Theo Báo Xây dựng
