Vừa qua, Hà Nội đã khởi công xây dựng công trình Cung Thiếu nhi mới tại Khu công viên hồ điều hòa CV1 (khu đô thị mới Cầu Giấy, quận Nam Từ Liêm), trên khu đất gần 40.000m2, diện tích xây dựng hơn 10.000m2, mật độ gần 26%. Thời gian dự kiến hoàn thành vào năm 2024, với tổng mức đầu tư 1.376 tỷ đồng. Đây là công trình văn hóa hiện đại, đáp ứng nhu cầu hoạt động của thiếu nhi Thủ đô hiện nay và những năm tới, thể hiện sự quan tâm của Thành ủy, Chính quyền và Nhân dân thành phố đối với thế hệ tương lai của Thủ đô, trong khi Hà Nội đang rất thiếu các thiết chế văn hóa công cộng phục vụ thiếu nhi, mà lâu nay vì nhiều nguyên nhân khách quan chưa thực hiện được.

Tuy nhiên, bên cạnh đó, Hội KTS Việt Nam và dư luận xã hội cũng rất lo lắng, băn khoăn bởi sau khi Cung Thiếu nhi Hà Nội mới đi vào hoạt động thì Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội hiện giờ sẽ được Thành phố sử dụng như thế nào?

Cung Văn hóa thiếu nhi Hà Nội nằm trong khuôn viên rộng hơn 8.100 m2 có số nhà 36-38 phố Lý Thái Tổ (Q. Hoàn Kiếm). Trong khuôn viên này có Tòa nhà kiến trúc Pháp, trước giải phóng gọi là "Ấu trĩ viên” (Vườn trẻ) dành cho con em các gia đình giàu có, quý tộc. Đây cũng là nơi Hồ Chủ tịch cùng Đại diện Chính phủ Pháp ký Hiệp định sơ bộ ngày 06/3/1946.

Sau khi Thủ đô giải phóng, ngày 1/6/1955 "Ấu trĩ viên” đôi tên thành Câu lạc bộ Thiếu nhi Hà Nội, thu hút hàng vạn lượt con em nhân dân Thủ đô đến tham gia vui chơi, sinh hoạt. Năm 1974, được sự quan tâm của Đảng bộ và Chính quyền Thành phố, sự giúp đỡ của Chính phủ Tiệp Khắc, công trình Cung Văn hóa thiếu nhi 6 tầng, với diện tích sàn hơn 10.000m2, gồm 100 phòng học do KTS Lê Văn Lân, một KTS nổi tiếng của Hà Nội thiết kế, được xây dựng trong khuôn viên Câu lạc bộ Thiếu nhi Hà Nội. Năm 1976 công trình hoàn thành, đưa vào sử dụng. Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội cùng với Tòa nhà kiến trúc Pháp tạo nên một quần thể kiến trúc mới và cũ rất hài hòa với sân vườn, cảnh quan và kiến trúc xung quanh. Trải qua hơn nửa thế kỷ, Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội đã trở thành địa chỉ quen thuộc, thân thương của biết bao thế hệ thiếu nhi Thủ đô, là di sản kiến trúc đương đại có giá trị đặc biệt cùng với các di sản văn hóa kiến trúc khu vực Hồ Gươm. Trong Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc khu phố cổ (do UBND TP. Hà Nội ban hành năm 2015), thì quần thể xung quanh toà nhà Ấu Trĩ Viên được yêu cầu bảo vệ nguyên trạng. Nhưng hiện nay, do thời gian và quá trình sử dụng, nhiều trang thiết bị, cơ sở vật chất cùa Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội cũng đã xuống cấp, cần cải tạo, nâng cấp.

Dù hiện chưa có thông tin chính thức Hà Nội sẽ sử dụng Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội ra sao, vào mục đích gì, phá đi hay giữ nguyên trạng để sử dụng .v.v…. Nhưng, với khuôn viên Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội rộng hơn 8.100 m2, nằm ở vị trí rất đắc địa của Quận Hoàn Kiếm, được ví như khu đất kim cương, là đích ngắm (bởi siêu lợi nhuận) của các nhà đầu tư bất động sản… thì dư luận xã hội không thể không lo ngại.

Với trách nhiệm là Tổ chức chính trị – xã hội – nghề nghiệp của giới KTS, luôn quan tâm sâu sắc đến việc giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa kiến trúc lịch sử và đương đại của Thủ đô trong quá trình phát triển, trong đó có Cung Văn hóa thiếu nhi, Hội KTS Việt Nam khẩn thiết gửi đến Thành ủy, Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân Thành phố một số kiến nghị sau:

1. Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội là công trình kiến trúc văn hóa công cộng có giá trị; ngôn ngữ kiến trúc hiện đại, độc đáo, hài hòa với cảnh quan và kiến trúc xung quanh, góp phần quan trọng vào tổ chức không gian khu vực Hồ Gươm. Là công trình tiêu biểu, có tính đại diện cho kiến trúc Việt Nam đương đại trước đổi mới ở thể loại văn hóa công cộng. Năm 2015, Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội đã từng được Tổ chức Kiến trúc Quốc tế đề nghị lập hồ sơ để xếp hạng "Công trình di sản Kiến trúc hiện đại Thế giới”. Hơn nữa, căn cứ vào Luật Thủ đô và Nghị quyết của Hội đồng Nhân dân thành phố, thì Cung Thiếu nhi Hà Nội là di sản kiến trúc đô thị trước đổi mới, nên bắt buộc phải giữ nguyên, toàn bộ công trình kiến trúc này không được phá hủy.
2. Cung Thiếu nhi Hà Nội có giá trị văn hóa phi vật thể, là dấu ấn của một giai đoạn lịch sử phát triển Thủ đô trong những năm kháng chiến chống Mỹ và phát triển sau này. Công trình thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng và Nhà nước, tình yêu thương của Đảng bộ, Chính quyền và Nhân dân Thủ đô dành cho thiếu nhi dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất của đất nước. Cung Thiếu nhi Hà Nội đã trở thành biểu tượng, là niềm tự hào của nhiều thế hệ thiếu nhi và người dân Hà Nội.
3. Cung Văn hóa thiếu nhi Hà Nội là tài sản của Nhà nước, nên quỹ đất này chi có thể làm công trình phúc lợi xã hội, không xây dựng chung cư, nhà cao tầng, công trình thương mại, dịch vụ. Cung Thiếu nhi Hà Nội rất cần được chăm sóc, tu bể và nâng cấp trang thiết bị để tiếp tục phát huy giá trị, sử dụng làm Nhà Văn hóa thiếu nhi của Quận Hoàn Kiếm, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt vui chơi của trẻ em trong Quận và khu vực lân cận.
4. Hà Nội vừa phê duyệt 6 đồ án quy hoạch phân khu nội đô lịch sử của 4 quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Ba Đình và Đống Đa. Vì thế, Hà Nội cần kiên quyết không xây dựng các chung cư cao tầng; kiên quyết giảm dân số; bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản kiến trúc – văn hóa lịch sử, các công trình kiến trúc đương đại tiêu biểu và có giá trị; tăng cường không gian công cộng, không gian xanh…để cải thiện và nâng cao chất lượng sống của nhân dân.

Trên đây là kiến nghị của Hội Kiến trúc sư Việt Nam đối với việc ứng xử Công trình Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội hiện nay, sau khi Cung Thiếu nhi Hà Nội mới hoàn thành đưa vào sử dụng, với mong muốn đóng góp hiệu quả vào sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô trong thời kỳ mới, rất mong được Thành ủy, Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân Thành phố quan tâm.