Trong bài phát biểu trước Hạ viện phác thảo kế hoạch chi tiêu và thuế của chính phủ, Thủ tướng Anh Jeremy Hunt khẳng định, tăng công suất hạt nhân là rất quan trọng nhằm đáp ứng nghĩa vụ liên quan đến phát thải ròng bằng 0 của nước này. Thủ tướng xác nhận việc tổ chức tham vấn về năng lượng hạt nhân và đưa hạt nhân vào nhóm năng lượng bền vững với môi trường trong "green taxonomy” tạm dịch là Bảng phân loại xanh của Anh. Mục tiêu của bảng phân loại này là định hướng dòng vốn đầu tư vào những hoạt động sản xuất được cho là xanh, sạch, bền vững.
Thủ tướng Anh công bố thêm hai cam kết thực hiện các tham vọng hạt nhân. Một là thành lập cơ quan chính phủ Great British Nuclear hỗ trợ ngành công nghiệp hạt nhân, giúp giảm chi phí, tạo cơ hội trong chuỗi cung ứng hạt nhân và cung cấp lên đến ¼ sản lượng điện của Anh vào năm 2050. Hai là phát động cuộc thi lần đầu tiên tổ chức cho các thiết kế lò phản ứng nhỏ (SMR), nhằm khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư vào chương trình hạt nhân, cho phép hạt nhân tiếp cận với các ưu đãi đầu tư tương tự như năng lượng tái tạo.
Trong số các tài liệu Ngân sách được đăng trực tuyến, không cung cấp thêm thông tin chi tiết nào về cuộc tham vấn.
Việc xác định năng lượng hạt nhân có phải hoạt động xanh hay không để đưa vào bảng phân loại của các quốc gia và được đầu tư bền vững là một vấn đề quan trọng trong những năm gần đây. Mọi chính phủ đều phải cân nhắc túi tiền của mình để đầu tư, hỗ trợ các lĩnh vực giúp đáp ứng mục tiêu phát thải ròng bằng 0. Liên minh châu Âu đưa ra bảng phân loại xanh vào năm ngoái, trong đó có năng lượng hạt nhân nhưng kèm các điều kiện và chỉ trên cơ sở chuyển đổi năng lượng.
Tại Anh, cuộc so găng giữa các SMR dự kiến sẽ thu hút những thiết kế tốt nhất từ cả các nhà cung cấp trong nước và quốc tế, và kết thúc vào cuối năm nay. Tham vọng của chính phủ là đến cuối năm sẽ lựa chọn ra các công nghệ hàng đầu. Nếu SMR chứng minh được tính khả thi thì sẽ nhận được nhiều khoản đồng tài trợ.
Hàng tá các thiết kế SMR khác nhau gắn với nhiều dự án ở các giai đoạn khác nhau của một số quốc gia được gửi đến cuộc thi. Rõ ràng là sẽ có rất nhiều triển vọng cho một thị trường toàn cầu rộng lớn trong những năm tới.
Hình ảnh nhà máy Rolls-Royce SMR. Ảnh: Rolls-Royce SMR
Vào tháng 4/2022, Văn phòng Quy định Hạt nhân Anh (Office for Nuclear Regulation) đã bắt tay vào đánh giá thiết kế tổng thể của Rolls-Royce SMR. Đây là quá trình tiêu tốn 4-5 năm, xem xét thiết kế cho một nhà máy điện hạt nhân nói chung và không dành cho địa điểm cụ thể. Vào tháng 11/2021, Rolls-Royce SMR nhận được tài trợ của chính phủ Anh trị giá 210 triệu bảng (285 triệu USD), đã chọn ra 3 địa điểm đặt nhà máy đầu tiên sản xuất linh kiện cho hàng loạt các SMR, và xác định một loạt địa điểm nhà máy điện hạt nhân ở Anh có tiềm năng tiếp nhận SMR.
Giám đốc điều hành của Hiệp hội Công nghiệp hạt nhân Anh, Tom Greatrex, vui mừng trước thông báo của Thủ tướng. Ông cho rằng đây là một bước tiến lớn đối với an ninh năng lượng và mục tiêu phát thải = 0 của Anh. Đưa hạt nhân vào Bảng phân loại xanh của Vương quốc Anh là một động thái quan trọng theo chân các quốc gia hạt nhân hàng đầu khác, và sẽ thúc đẩy đầu tư trọng yếu vào các dự án mới, tạo điều kiện cấp vốn cho các lò phản ứng mới trở nên rẻ hơn và dễ dàng hơn.
Great British Nuclear với quyền lựa chọn địa điểm cho các dự án mới sẽ giúp triển khai các cơ sở hạt nhân hiệu quả hơn nhiều và vạch rõ đường đi nước bước cho chuỗi cung ứng hoạt động. Việc tuyển chọn SMR sẽ đưa nước Anh trở lại cuộc đua toàn cầu, tạo cơ hội phát triển cho các công nghệ "của nhà trồng được”, mang lại việc làm và các khoản đầu tư cho nước này, tận dụng cơ hội xuất khẩu trong một thị trường toàn cầu rộng lớn.
Đại Phong (T/h)
