6 bước đột phá về khí hậu giúp năm 2022 tiến một bước tới con số không ròng về phát thải

Thực trạng

6 bước đột phá về khí hậu giúp năm 2022 tiến một bước tới con số không ròng về phát thải

Cập nhật: Thứ tư, 4/1/2023 | 4:03:21 PM

QLMT - Những đột phá trong các chính sách mới có khả năng mở ra tiến bộ trong nỗ lực làm chậm và đảo ngược nhiệt độ nóng lên.

Thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra trong năm qua đôi khi quá lớn đến mức khó có thể hiểu được. Chỉ riêng ở Pakistan, lũ lụt nghiêm trọng vào mùa hè đã giết chết hàng nghìn người, khiến hàng triệu người phải di dời và gây thiệt hại hơn 40 tỷ đô la. Lũ lụt mùa thu ở Nigeria đã giết chết hàng trăm người và hơn 1 triệu người phải di dời. Hạn hán ở châu Âu, Trung Quốc và Mỹ đã làm cạn kiệt những dòng sông từng không thể ngăn cản và làm chậm dòng chảy thương mại trên các huyết mạch chính như Mississippi và sông Rhine.

Trước cuộc khủng hoảng khí hậu như vậy, nhiều quốc gia lại có những hành động đi ngược với những cam kết giảm phát thải của họ từ trước. Tiêu thụ than đá, nhiên liệu hóa thạch, đã tăng trở lại vào năm 2022. Các quốc gia như Vương quốc Anh và Trung Quốc dường như quay lưng lại với các cam kết lớn về khí hậu.

Tuy nhiên khi năm 2022 mở ra ta có thể thấy một lộ trình rõ ràng về hy vọng khí hậu đã xuất hiện. Những đột phá chính sách mới có khả năng mở ra những tiến bộ to lớn trong nỗ lực làm chậm và đảo ngược nhiệt độ nóng lên. Dưới đây là danh sách 6 sự phát triển đáng khích lệ từ một năm rất quan trọng, khi hết quốc gia này đến quốc gia khác đều hướng tới mục tiêu cải thiện khí hậu tốt hơn và ban hành những nỗ lực mới để hạn chế khí nhà kính.

Quyết định của Tổng thống Mỹ Joe Biden mở ra nhiều cơ hội mới

Ngay khi có vẻ như Washington đang bế tắc một cách vô vọng, vào tháng 8, chính quyền Biden và phe Dân chủ chiếm đa số hẹp trong Quốc hội đã thông qua được Đạo luật Giảm lạm phát.

Luật mới này của Hoa Kỳ, được hỗ trợ bởi khoảng 374 tỷ đô la chi tiêu khí hậu, là bộ luật khí hậu tích cực nhất của đất nước từ trước đến nay. Các điều khoản của nó đảm bảo rằng trong nhiều thập kỷ tới, hàng tỷ đô la sẽ được chuyển sang quá trình chuyển đổi năng lượng, giúp việc triển khai năng lượng tái tạo dễ dàng hơn, xây dựng công nghệ xanh và trợ cấp cho người tiêu dùng sử dụng mọi thứ từ ô tô điện đến máy bơm nhiệt. Các chuyên gia về mô hình hóa năng lượng dự đoán luật này sẽ loại bỏ 4 tỷ tấn khí thải nhà kính.

EU đánh thuế carbon với các mặt hàng nhập khẩu

Liên minh Châu Âu bắt đầu thực hiện cam kết cắt giảm 55% lượng khí thải vào năm 2030 (từ mức của năm 1990). 27 thành viên của khối đã đạt được thỏa thuận lịch sử để thiết lập Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, một loại thuế phát thải đối với một số mặt hàng nhập khẩu nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp sử dụng nhiều carbon của châu Âu buộc phải tuân thủ các quy tắc ngày càng nghiêm ngặt của khu vực. Sau khi nó có hiệu lực, sẽ có thêm chi phí áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia không có hạn chế của EU về ô nhiễm làm nóng hành tinh.

Một cột mốc quan trọng khác từ năm 2022 chứng kiến cuộc đại tu lớn nhất đối với thị trường carbon của EU sẽ mở rộng thị trường này sang vận tải đường bộ, vận chuyển và sưởi ấm. Việc mở rộng chính sách này cũng sẽ đẩy nhanh tốc độ mà các công ty, từ nhà sản xuất năng lượng đến nhà sản xuất thép được yêu cầu giảm ô nhiễm. Hiệp định mang lại sự chắc chắn cho các công ty và nhà đầu tư, đưa giá carbon châu Âu lên mức cao kỷ lục trong năm.

Công cuộc bảo tồn đa dạng sinh học có bước đột phá lớn

Chỉ hai tuần trước khi năm 2022 kết thúc, các nhà đàm phán tại Hội nghị Đa dạng sinh học của Liên hợp quốc COP15 ở Montreal, Canada đã giành chiến thắng bất ngờ dưới hình thức cam kết của 195 quốc gia nhằm bảo vệ và khôi phục ít nhất 30% diện tích đất và nước trên Trái đất vào năm 2030. Các quốc gia giàu có cũng cam kết trả khoảng 30 tỷ đô la mỗi năm vào năm 2030 cho các quốc gia nghèo hơn một phần thông qua quỹ đa dạng sinh học mới.

Các nước giàu đồng ý tài trợ cho tổn thất và thiệt hại, chuyển đổi năng lượng

Bước đột phá về đa dạng sinh học diễn ra một tháng sau một thời khắc lịch sử khác tại một hội nghị do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn. Các đại biểu tại COP27 ở Sharm El-Sheikh của Ai Cập đã đạt được thỏa thuận vào phút cuối để tạo ra một quỹ tổn thất và thiệt hại nhằm giúp các nước đang phát triển bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, một nhu cầu kéo dài hàng thập kỷ của các quốc gia đóng góp ít nhất vào sự nóng lên của hành tinh .

Một hình thức tài trợ khí hậu khác mang tên Just Energy Transition Partnerships (JETP), cũng được sử dụng rộng rãi hơn vào năm 2022. Cơ chế này nhằm giúp các nền kinh tế mới nổi phụ thuộc nhiều vào than đá tránh xa nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm nhất theo cách không ảnh hưởng đến người lao động và cộng đồng phía sau. JETP trị giá 8,5 tỷ đô la của Nam Phi, được công bố vào năm 2021, đã trở thành kế hoạch chi tiết cho các thỏa thuận này. Các thỏa thuận bổ sung được thực hiện vào năm 2022 được thiết lập để huy động 20 tỷ đô la cho Indonesia và 15,5 tỷ đô la cho Việt Nam.

Thay đổi lãnh đạo, thay đổi thái độ

Các cử tri đã đưa ra những thay đổi lớn trong lãnh đạo ở một số quốc gia quan trọng. Ở Brazil, Luiz Inacio Lula da Silva đắc cử tổng thống một phần nhờ hứa hẹn chấm dứt nạn phá rừng Amazon. Các đảng ủng hộ khí hậu cũng thắng lớn trong cuộc bầu cử ở Úc.

Trong khi đó, vào tháng 11, Biden đã gặp nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình và thiết lập lại mối quan hệ đã bị đình chỉ do bế tắc ngoại giao về vấn đề Đài Loan. Sự hợp tác giữa hai nền kinh tế hàng đầu (và các quốc gia phát thải khí nhà kính ) đóng vai trò thiết yếu trong việc củng cố các đột phá về khí hậu trước đây như Thỏa thuận Paris 2015. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết lợi ích của cả hai quốc gia là giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu một cách hợp tác.

Xem xét vấn đề khí mê-tan một cách nghiêm túc hơn

Thế giới đã hiểu được sự nguy hiểm của khí mê-tan, một loại khí giữ nhiệt đặc biệt mạnh. Kể từ COP26 năm ngoái ở Glasgow, các quốc gia đã đăng ký cam kết toàn cầu để cắt giảm lượng khí thải đó, có thể đến từ các giếng dầu khí, khai thác than, bãi chôn lấp và chăn nuôi.

Chẳng hạn, trước thềm COP27 ở Ai Cập, các quốc gia mới như Úc đã tham gia cam kết và nâng tổng số quốc gia đã đăng ký lên hơn 150. Trong khi đó, tại Hoa Kỳ, chính quyền Biden đã thúc đẩy các quy tắc mạnh mẽ hơn sẽ yêu cầu các công ty năng lượng phải làm nhiều hơn để ngăn chặn rò rỉ khí mê-tan.

Thay đổi gia tăng đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn, nhưng năm 2023 cần phải là năm mà các mục tiêu về số không ròng, dựa trên cơ sở khoa học trở thành tiêu chuẩn, chứ không phải là một ngoại lệ. Đạt được số không ròng phải là điều kiện tiên quyết của mọi quốc gia .

Nếu có những bài học rút ra từ năm nay thì đó là các xu hướng đột phá xuất hiện nhanh chóng và biến thế giới trở nên tốt hơn hoặc tồi tệ hơn thậm chí còn nhanh hơn. Vì vậy, hãy biến năm 2023 thành năm mà các quốc gia chuyển từ mục tiêu không có ròng sang tư duy và hành động không có ròng để chấm dứt dần sự nóng lên toàn cầu và phát thải khí nhà kính.

Hải Đăng

khí hậu con số không ròng về phát thải đột phá về khí hậu