Những năm gần đây các nhà quản lý đã bắt đầu cảnh báo về mối đe dọa mà biến đổi khí hậu gây ra đối với sự ổn định của hệ thống tài chính. Sau khi xem xét chiến lược, Ngân hàng trung ương Châu Âu (ECB) sẽ tập hợp một "kế hoạch hành động về biến đổi khí hậu”.
Mark Carney, cựu thống đốc Ngân hàng trung ương Anh, đã cảnh báo về những rủi ro tài chính do biến đổi khí hậu từ năm 2015. Tại Mỹ, Ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai năm ngoái đã công bố một báo cáo dài 200 trang, bắt đầu bằng "Biến đổi khí hậu gây ra rủi ro lớn đối với nền kinh tế và sự ổn định của hệ thống tài chính hoa kỳ .” Nhưng các chính trị gia tiến bộ của Đảng Dân chủ đang kêu gọi Tổng thống Joe Biden không tái bổ nhiệm Jerome Powell làm Chủ tịch cục dự trữ liên bang, một phần vì họ cho rằng ông đã làm quá ít để loại bỏ rủi ro khí hậu.
Biến đổi khí hậu có thể ảnh hưởng đến hệ thống tài chính theo ba cách. Đầu tiên là thông qua cái mà các nhà quản lý mô tả là "rủi ro chuyển đổi”. Những điều này rất có thể xảy ra nếu các chính phủ theo đuổi các chính sách khí hậu cứng rắn hơn. Nếu họ làm như vậy, nền kinh tế sẽ tái cấu trúc: vốn sẽ rời khỏi các lĩnh vực bẩn và hướng tới những lĩnh vực sạch hơn. Các công ty trong các ngành công nghiệp gây ô nhiễm có thể vỡ nợ đối với các khoản vay hoặc trái phiếu; giá cổ phiếu của họ có thể sụp đổ.
Ảnh minh hoạ (Nguồn: Internet)
Cách thứ hai là sự tiếp xúc của các công ty tài chính với các nguy cơ do nhiệt độ tăng cao. Việc quy các thảm họa thiên nhiên riêng lẻ cho biến đổi khí hậu là điều khó khăn, nhưng Ủy ban ổn định tài chính, một nhóm các nhà quản lý, ước tính rằng thiệt hại kinh tế toàn cầu do các thảm họa liên quan đến thời tiết đã tăng từ 214 tỷ đô la trong những năm 1980, theo giá năm 2019, lên 1,62 nghìn tỷ đô la trong những năm 2010, gần gấp ba lần so với tỷ trọng GDP toàn cầu . Những tổn thất này thường do các công ty bảo hiểm gánh chịu (mặc dù theo thời gian, chi phí sẽ được chuyển cho khách hàng thông qua phí bảo hiểm cao hơn).
Hệ thống tài chính cũng có thể phải đối mặt với bất kỳ thiệt hại kinh tế lớn hơn nào do biến đổi khí hậu gây ra, chẳng hạn như nếu nó gây ra sự dao động về giá tài sản. Cách thứ ba này khó định lượng hơn. Các ước tính học thuật về ảnh hưởng của sự nóng lên 3 độC (so với nhiệt độ thời kỳ tiền công nghiệp) dẫn đến tổn thất tài chính khoảng 2% đến 25% GDP thế giới . Ngay cả ước tính ảm đạm nhất cũng có thể tỏ ra quá lạc quan nếu biến đổi khí hậu gây ra xung đột hoặc di cư hàng loạt.
Các bài kiểm tra căng thẳng sơ bộ do các ngân hàng trung ương thực hiện cho thấy rằng tác động của biến đổi khí hậu đối với các loại thể chế này có thể kiểm soát được. Vào tháng 4, Banque de France (BDF) đã công bố kết quả từ một hoạt động như vậy. Nó phát hiện ra rằng rủi ro chuyển đổi của các ngân hàng Pháp là thấp. Tuy nhiên, yêu cầu bồi thường đối với các công ty bảo hiểm đã tăng hơn 5 lần do hạn hán và lũ lụt tồi tệ hơn ở một số vùng.
Trong một bài báo gần đây, ECB và Ủy ban rủi ro hệ thống Châu Âu đã tìm thấy kết quả tương tự. Mức độ rủi ro của các ngân hàng và công ty bảo hiểm khu vực đồng euro đối với các lĩnh vực phát thải cao nhất là "hạn chế”, mặc dù tổn thất trong kịch bản nóng lên toàn cầu khi nhiệt độ tăng 3,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp là nghiêm trọng hơn.
Có lẽ kịch bản hợp lý nhất trong đó biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính là kịch bản trong đó các chính phủ chần chừ và không còn lựa chọn nào khác ngoài hành động quyết liệt trong tương lai.
Thách thức trước mắt mà các nền kinh tế trên toàn cầu phải đối mặt, bao gồm cả tình trạng giá năng lượng và lương thực tăng cao, là nguyên nhân và hệ quả của biến đổi khí hậu. Một trong những hành động thiết thực, mạnh mẽ nhất mà các quốc gia có thể thực hiện ngay bây giờ là lên kế hoạch dài hạn, tạo điều kiện cho các hoạt động xử lý vấn đề của biến đổi khí hậu.
Mặc dù các cá nhân đang tích cực hành động, song rõ ràng như vậy là chưa đủ. Muốn thế giới đạt mục tiêu về biến đổi khí hậu và tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc không thể thay đổi, Chính phủ cần điều tiết yếu tố bền vững, doanh nghiệp cần phát triển chính sách và công nghệ bền vững, và các cá nhân cần đẩy nhanh việc thay đổi lối sống hơn nữa.
Vĩnh Hải
