Hàn Quốc đã xử lý gần 100% chất thải thực phẩm bằng những cách thức đơn giản, hữu hiệu trong đó có việc huy động người dân tham gia vào quá trình phân loại và thu gom rác thải tại nguồn, đề ra chính sách hợp lý, tạo sự thuận tiện tối đa cho người dân đưa rác thải đến nơi tập kết.
Vài tháng một lần, bà Hwang Ae-soon (69 tuổi, sống tại Seoul) lại tới cửa hàng tiện ích gần nhà để mua một lốc gồm 10 chiếc túi nhựa màu vàng đặc biệt. Chiếc túi chuyên dụng này có giá 300 won (khoảng 6.000 đồng/chiếc). Từ năm 2013, theo kế hoạch ủ phân bắt buộc của chính phủ, người dân Hàn Quốc sẽ dùng những chiếc túi chuyên dụng để chứa thức ăn thừa trong nhà.
Tại quận Geumcheon-gu, nơi gia đình bà Hwang sinh sống, việc tiếp nhận rác thực phẩm do dịch vụ thu gom rác thực hiện. Dịch vụ này diễn ra vào các ngày trong tuần trừ thứ Bảy. Bà Hwang Ae-soon và người dân chỉ cần mang chiếc túi màu vàng đựng thức ăn thừa bỏ vào một thùng chứa đặt sẵn bên vệ đường trước khi mặt trời lặn.
Những chiếc túi chứa rác thải thực phẩm màu vàng trên sẽ được chuyển đến một nhà máy xử lý. Tại nhà máy này, rác thải nhựa sẽ được phân loại và tái chế thành khí sinh học (biogas), thức ăn chăn nuôi hoặc phân bón. Một số thành phố thậm chí đã giới thiệu máy thu gom rác thải thực phẩm tự động đặt trong các khu chung cư. Chiếc máy này cho phép người dân bỏ túi rác và quẹt thẻ để thanh toán phí dựa trên trọng lượng thực tế.
Kết quả thực tế mà mô hình này đạt được vượt xa các kỳ vọng. Nếu vào năm năm 1996, Hàn Quốc mới chỉ tái chế được 2,6% chất thải thực phẩm trong khi ngày nay, nước này đã có khả năng tái chế gần 100% lượng rác thải thực phẩm hàng năm nhờ hệ thống thu gom tại nguồn hết sức thuận tiện.
Bí quyết thành công của Hàn Quốc
Theo nhiều chuyên gia, dễ tiếp cận và dễ sử dụng là hai yếu tố quan trọng quyết định thành công của mô hình thu gom rác thải thực phẩm tại nguồn mà Hàn Quốc đang áp dụng.
Ông Hong Su-yeol, Giám đốc công ty chuyên tư vấn xử lý rác thải Resource Recycling Consulting cho biết: "Hệ thống thu gom chất thải của Hàn Quốc, đặc biệt là tần suất thu gom, là cực kỳ tiện lợi so với các quốc gia khác”.
Công nhân phân loại rác tại một nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt. Ảnh: Jung Yeon-Je/AFP/Getty Images.
Nhiều quan điểm cho rằng, việc thu gom rác thải càng thuận tiện thì càng dẫn đến việc người dân thải ra nhiều rác ra môi trường hơn. Tuy nhiên theo ông Hong Su-yeol thì "việc thu gom rác thải đối với người dân nên được thực hiện theo những cách đơn giản và thuận tiện nhất, miễn là nó đi đôi một cách đồng bộ với các chính sách khác nhằm giải quyết vấn đề giảm thiểu chất thải sinh hoạt”.
Ông cũng lưu ý đến sự cân bằng trong việc chia sẻ chi phí của chính quyền và khả năng chi trả của người dân. Trọng lượng của chất thải thực phẩm thường nặng do có độ ẩm cao khiến việc vận chuyển trở nên tốn kém hơn. Chính vì vậy, tại Hàn Quốc, doanh thu từ việc bán những chiếc túi màu vàng được chính quyền quận thu để giúp bù đắp chi phí của quá trình thu gom và vận chuyển này.
Việc người dân mua những chiếc túi rác đặt biệt trên có thể được coi là hành động đóng thuế trả theo nhu cầu thải rác sinh hoạt của mỗi gia đình. Cụ thể, ở quận Geumcheon-gu, số tiền chính quyền thu được từ việc bán túi rác đặc biệt đã giúp trang trải khoảng 35% tổng chi phí phục vụ quá trình thu gom và vận chuyển rác thải sinh hoạt hàng năm của quận.
Đồng tình với cách nhìn nhận trên, bà Madeline Keating, cố vấn chiến lược đô thị của Hội đồng Bảo vệ Tài nguyên Thiên nhiên (NRDC), một tổ chức phi lợi nhuận quốc tế vận động bảo vệ môi trường có trụ sở chính tại New York (Mỹ) cho rằng, khi nói đến tái chế chất hữu cơ đô thị ở quy mô lớn thì sự tiện lợi và hiệu quả về chi phí là điều cần thiết để thu hút ý chí chính trị và sự tham gia của người dân một cách hiệu quả và bền vững.
Theo Dạ Quang/Tạp chí Thời đại
