Khu vực bãi biển Fort Myers, thuộc phía tây nam bang Florida, Hoa Kỳ giống như một đống đổ nát, hoang tàn sau khi cơn bão Ian đi qua tàn phá các toà nhà cùng hệ thống cơ sở hạ tầng của thị trấn. Ước tính việc phục hồi cho thiệt hại này lên tới 4,5 tỷ đô la
Chính quyền địa phương đã dùng nguồn viện trợ kinh tế của nhà nước hỗ trợ để tiến hành xây dựng lại hệ thống cơ sở giao thông công công, các toà nhà tiện ích và đê chắn bão kiên cố tại khu vực sát biển. Họ không biết đây là lần thứ bao nhiêu trong suốt những năm qua phải tính việc khắc phục hậu quả sau thiên tai, không bão thì sẽ có lũ lụt hoặc hạn hán.
Xu hướng xây dựng lại theo những cách mà chúng ta biết là không an toàn phải nhất để tránh những thảm hoạ. Điều gì sẽ xảy ra nếu Bãi biển Fort Myers không chỉ chuẩn bị cho các mối đe dọa khí hậu ngày nay, sự chuẩn bị rõ ràng là không đủ cho một cơn bão như Ian mà còn cho các mối đe dọa hàng thập kỷ trước, khi biển sẽ cao hơn, lượng mưa xối xả hơn và các cơn bão nhanh chóng tăng cường theo những cách không thể đoán trước? Đó là câu hỏi mà các nhà khoa học và các nhà lãnh đạo ở Florida và các nơi khác đặt ra và mong muốn người đứng đầu các chính quyền thay đổi tầm nhìn của họ.
Đối với các khu vực dễ bị tổn thương, đó là việc trở thành một thứ gì đó khác biệt. Sơ tán khỏi rìa đại dương và xây dựng lại dày đặc hơn cách xa các khu vực ngập lụt lặp đi lặp lại là một bước khởi đầu. Nhưng cách ứng phó còn vượt xa hơn thế. Mục tiêu phải là an toàn lâu dài, có nghĩa là các cộng đồng thích ứng để có thể phục hồi, chi phí hợp lý, hòa nhập và hiệu quả kinh tế theo những cách thức có nguồn gốc sâu xa.
Nỗ lực phải bao gồm nhiều thứ hơn là chỉ có các mối đe dọa bão. Chúng ta cần phát triển những cách mới để bảo vệ khỏi lốc xoáy và các cơn bão lớn khác, nhiệt độ cao kỷ lục, cháy nổ, động đất, lũ lụt và siêu hạn hán.
Bãi biển Fort Myers, Florida sau cơn bão Ian (Nguồn: The New York Times)
Thích ứng biến đổi còn không chỉ là chuẩn bị cho cơn bão tai họa tiếp theo hoặc thảm họa khác. Các cộng đồng phải thực hiện các bước để đảm bảo rằng các quần thể của họ có thể sống an toàn trong khí hậu mới bình thường, vì nhiệt độ ấm lên làm thay đổi thực tế khí tượng hàng ngày của chúng ta. Điều đó có nghĩa là sẵn sàng cho lượng mưa nhiều hơn hoặc ít hơn, thủy triều cao hơn, nhiệt độ nóng hơn, bão thường xuyên hơn. Không chỉ những thảm họa như Bão Ian mà cả những điều kiện thời tiết đang phát triển gây bất ngờ và đe dọa chúng ta theo những cách ít kịch tính hơn nhưng vẫn mang tính hậu quả.
Để thực hiện được điều này, chúng ta cần tạo ra năng lực đổi mới căn bản. Các nhà khoa học, kỹ sư, nhà hoạch định, chính trị gia, công ty bảo hiểm, luật sư và những người bình thường phải thử thách bản thân để suy nghĩ khác về các mối đe dọa gần và xa và cách đối phó với chúng.
Các giải pháp sẽ đa dạng về phạm vi và quy mô. Một số sẽ được thiết kế, chẳng hạn như xây dựng những ngôi nhà và tòa nhà kiên cố hơn từ vật liệu nhẹ hơn, giá cả phải chăng như gỗ nhiều lớp, in các bức tường biển 3-D mô phỏng các rào cản tự nhiên và gửi cảnh báo thời gian thực để hướng dẫn người lái xe xung quanh những con đường ngập lụt trong tình trạng dễ xảy ra lũ lụt. Các phương pháp tiếp cận khác sẽ dựa vào thiên nhiên như bảo vệ hoặc bổ sung các đầm lầy ngập mặn ở Tây Nam Florida hoặc nỗ lực đang được tiến hành để xây dựng lại các rạn san hô ở vùng biển ngoài khơi Thành phố New York để bảo vệ chống lại các đợt bão như đợt hủy diệt trong 10 năm trước đây trong cơn bão Sandy.
Vẫn còn những đổi mới khác sẽ liên quan đến pháp lý và tài chính, chẳng hạn như bảo hiểm liên kết tỷ lệ của chủ nhà với mức độ sẵn sàng của họ và cung cấp các khoản thanh toán ngay lập tức dựa trên cường độ gió hoặc triều cường. Những nỗ lực thành công sẽ tập hợp những người trong các cộng đồng bị đe dọa lại với nhau để lập biểu đồ cho tương lai của chính họ, như những người sống dọc theo Sông Little ở Miami. Cư dân ở đó đang làm việc chặt chẽ với các quan chức địa phương để cải thiện hệ thống thoát nước và chuyển đổi hệ thống tự hoại dễ bị ngập lụt sang hệ thống thoát nước hợp vệ sinh để họ có thể ở đó an toàn hơn.
Nghiêm túc trong việc thử các cách tiếp cận và giải pháp ứng phó mới là điều cần thiết. Nếu không, những biến đổi mà chúng ta trải qua sẽ được thúc đẩy bởi các thảm họa kép hơn là những nỗ lực mà chúng ta thực hiện để tạo ra các cộng đồng an toàn được kết nối ngay cả khi biến đổi khí hậu làm thay đổi cách chúng ta sống.
Hải Sơn
