Ống khói tại một nhà máy nhiệt điện than ở tỉnh Sơn Tây, Bắc Trung Quốc. Ảnh:https://www.caixinglobal.com/
Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Nhật Bản và Việt Nam có kế hoạch xây dựng hơn 600 nhà máy điện than mới với tổng công suất hơn 300GW, trong khi Liên Hợp Quốc đang kêu gọi huỷ bỏ các dự án mới. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết việc loại bỏ dần than khỏi ngành điện lực là "bước đi quan trọng nhất” trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu.
Báo cáo mới của Carbon Tracker cảnh báo 92% trong số 600 dự án này sẽ không mang lại lợi ích kinh tế, và có thể gây lãng phí tới 150 tỷ USD.
Một người phụ nữ trông chừng đàn cừu ăn cỏ gần nhà máy điện than ở Jepara, Java, Indonesia. Ảnh:caixinglobal.com/
Trưởng bộ phận Năng lượng và Tiện ích của Carbon Tracker - bà Catharina Hillenbrand Von Der Neyen - cho biết: "Những thành trì điện than cuối cùng này đang đi ngược lại xu hướng, trong khi năng lượng tái tạo mang đến giải pháp ít tốn kém hơn nhằm hỗ trợ các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Các nhà đầu tư nên cẩn trọng với các dự án điện than mới, nhiều dự án trong số đó có thể gây thua lỗ ngay từ lúc mới triển khai”.
5 quốc gia châu Á này cũng vận hành gần ¾ số nhà máy điện than toàn cầu. Báo cáo cảnh báo, khoảng 27% công suất điện than hiện tại đã không thể sinh lãi và 30% gần hòa vốn, với mức lợi nhuận không quá 5 USD/MWh. Nếu thế giới đáp ứng các mục tiêu khí hậu của Thỏa thuận Paris, số tài sản mắc kẹt từ chi phí vận hành các nhà máy điện than trên toàn thế giới sẽ là 220 tỷ USD.
Cũng theo Báo cáo, khoảng 80% số nhà máy điện than đang hoạt động trên toàn cầu có thể được thay thế bằng các nhà máy năng lượng tái tạo mới với chi phí tiết kiệm tức thời. Đến năm 2024, năng lượng tái tạo sẽ ít tốn kém hơn điện than và đến năm 2026, gần như 100% các nhà máy điện than sẽ có chi phí vận hành đắt đỏ so với việc xây dựng và vận hành các nhà máy năng lượng tái tạo mới. Điều này cũng có nghĩa là người tiêu dùng và người đóng thuế ở các quốc gia phát triển điện than sẽ phải chi trả nhiều tiền hơn trong tương lai.
Tuy nhiên, sự im lặng từ phía các quốc gia gây ô nhiễm, bao gồm Trung Quốc và Ấn Độ, về các giải pháp khí hậu tích cực hơn tại Hội nghị thượng đỉnh Các nhà lãnh đạo về vấn đề Khí hậu gần đây, cho thấy rằng họ vẫn có những ưu tiên nội bộ đi ngược lại các chính sách giảm thiểu biến đổi khí hậu.
-------------------------------------------------------------
Tổng quan về tình hình năng lượng ở 5 quốc gia
• Trung Quốc là nước sản xuất điện than lớn nhất thế giới với công suất hoạt động là 1.100 GW và 187 GW đang được triển khai. Tuy nhiên, năng lượng mặt trời và năng lượng gió đã có thể tạo ra điện với chi phí thấp hơn 86% số nhà máy điện than này. Trung Quốc đang dẫn đầu toàn cầu về việc triển khai lắp đặt hệ thống năng lượng tái tạo với công suất 530 GW và mục tiêu đạt 1.200 GW vào năm 2030. Với tốc độ phát triển hiện tại, mục tiêu này có thể đạt được trong vòng chưa đầy sáu năm.
• Ấn Độ là nước sản xuất điện than lớn thứ hai với công suất hoạt động khoảng 250 GW và 60 GW đang được triển khai. Năng lượng tái tạo đã có thể tạo ra năng lượng với chi phí thấp hơn 84% các nhà máy điện than đang hoạt động. Nước này đặt mục tiêu đạt 450 GW năng lượng tái tạo vào năm 2030 - gấp hơn 5 lần so với công suất năm 2020 – để đáp ứng 60% nhu cầu năng lượng.
• Nhật Bản có hệ thống điện than với công suất 45 GW đang hoạt động với 9 GW đang được triển khai. Chi phí cho năng lượng tái tạo đã rẻ hơn so với điện than mới và sẽ rẻ hơn so với hệ thống điện than hiện tại vào năm 2022, mặc dù bị cản trở do thiếu đất xây dựng. Chính phủ cũng đã cam kết không hỗ trợ các dự án điện than nước ngoài nữa.
• Việt Nam có hệ thống nhà máy điện than đạt công suất 24 GW đang hoạt động, và 24 GW nữa đang được triển khai. Năng lượng tái tạo mới sẽ cạnh tranh với các tổ máy điện than hiện có ở Việt Nam vào năm 2022.
• Indonesia phụ thuộc nhiều vào nhiệt điện, hầu hết (45 GW) đến từ điện than, với 24 GW điện than mới đang được lên kế hoạch xây dựng. Năng lượng tái tạo mới sẽ cạnh tranh với hệ thống điện than hiện có vào năm 2024.
Hoàng Nam/khoahocphattrien.vn
Nguồn: Media Climate Net, Carbon Tracker
