Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ngãi, hiện nay, do công tác quy hoạch, đầu tư hạ tầng và di dời dân thực hiện chưa đồng bộ, dẫn đến tình trạng nhiều nhà máy, xí nghiệp chưa đầu tư hệ thống xử lý nước thải đúng mức. Một số nhà máy xả chất thải, nước thải chưa qua xử lý đã gây ô nhiễm, làm ảnh hưởng đến một số khu dân cư ven biển. Đặc biệt, hiện nay, hàng trăm hộ dân ở xã ven biển Bình Ðông, Bình Thuận, huyện Bình Sơn rất thấp thỏm về môi trường xả thải của các nhà máy đang hoạt động trên địa bàn Khu kinh tế Dung Quất. 

Rác thải tràn lan ở cảng cá Sa Huỳnh, TX Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi.

Trao đổi với PV, Trưởng Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất và các khu công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Minh Tài cho biết, phương án khắc phục ô nhiễm môi trường tại các nhà máy đang hoạt động trong khu kinh tế còn nhiều vướng mắc. Mỗi khi trời mưa, một số nhà máy sản xuất thép, chế biến dăm gỗ xả thải ồ ạt ra biển đã gây ô nhiễm nghiêm trọng vùng ven biển cảng Dung Quất. Người dân địa phương đề nghị tỉnh di dời, tái định cư các hộ dân trong vùng bị ảnh hưởng, nhưng tỉnh chưa bố trí được nguồn vốn. Do đó, hiện nay nhiều hộ dân vẫn phải chịu cảnh ô nhiễm môi trường.

Ði ven biển Quảng Ngãi sáng 23/9, chúng tôi ghi nhận nhiều nhà hàng, khu du lịch đang hoạt động nhộn nhịp trở lại sau đại dịch Covid-19, tuy nhiên, hệ lụy kéo theo là lượng rác thải, nước thải xả ra khá nhiều. Nhất là tại cảng Sa Kỳ (huyện Bình Sơn), cảng cá Tịnh Kỳ (Tp. Quảng Ngãi), mỗi ngày có hàng nghìn người mua, bán hải sản và du khách đi Lý Sơn dừng chân ăn uống. Hàng nghìn lượt tàu đánh cá ra vào đã thải ra biển hàng chục tấn rác thải, chất thải cặn dầu, nước rửa tàu lẫn chất tẩy rửa trong quá trình hoạt động.

Ô nhiễm môi trường vùng ven biển nuôi tôm ở xã Tịnh Hòa, Tp. Quảng Ngãi.

Thực tế, mỗi khi bốc dỡ hải sản xong, các chủ tàu làm vệ sinh tàu thường thải các cặn bã, tạp chất trực tiếp xuống biển. Có thể thấy, các phương tiện thủy nội địa đang thiếu bộ phận thu gom chất thải và ý thức chấp hành các quy định an toàn hàng hải, vệ sinh môi trường của các chủ phương tiện chưa cao, nên thường gây ô nhiễm môi trường vùng ven biển.

Tại cảng cá Sa Huỳnh, thị xã Đức Phổ, có hàng trăm lượt tàu thuyền ra vào cảng để tiêu thụ hải sản và tiếp nhiên liệu, nên lượng rác thải ra biển rất lớn. Ðó là chưa kể vùng ven biển này có nhiều nhà máy, cơ sở chế biến hải sản và khoảng hai nghìn hộ dân sinh sống đã thường vứt rác, xả nước thải trực tiếp ra biển làm cho môi trường ven biển ngày càng bị ô nhiễm nặng. Đứng tại nơi HTX đóng, sửa tàu thuyền Phổ Thạnh, chúng tôi thả tầm mắt về hướng cảng cá đã thấy hàng chục xác tàu cũ mục nát nằm ngổn ngang ven bờ biển. Cùng với đó là những đống rác thải do sóng biển tấp vào bờ lâu ngày đã làm ô nhiễm cả vùng nước biển, ảnh hưởng sinh hoạt của hàng trăm hộ dân trong vùng. 

Rời xã Phổ Thạnh, chúng tôi đi ngang qua đoạn phía trên chợ Bình Châu, nơi con nước thủy triều dâng lên tràn vào vùng nuôi tôm Châu Me và Tịnh Hòa, cũng thấy toàn là rác thải nổi trên mặt nước. Trời nắng, mùi xú uế bốc lên nồng nặc từ những đống rác thải. Nhiều nhất là hai bên đầu cầu thuộc thôn Ðịnh Tân có rất nhiều rác thải vứt thành đống. Nhiều người dân ở xã Bình Châu cho biết, ô nhiễm môi trường biển hiện nay xuất phát từ chính nếp sống, tập quán sinh hoạt của người dân. Tình trạng đổ rác thải, nước thải bừa bãi cộng với việc ồ ạt khai thác rong mơ đang gây ra những hệ lụy khôn lường đối với hệ sinh thái biển và trở thành vấn đề đáng lo ngại cho sự phát triển bền vững kinh tế biển. Chính quyền địa phương thường xuyên tuyên truyền và vận động bà con không xả nước thải, rác thải bừa bãi ra biển, nhưng một số hộ dân ý thức chưa cao nên dẫn đến môi trường biển ngày càng bị ô nhiễm nặng.

Dọc theo bờ biển xã Tịnh Kỳ, Tịnh Khê, Tp. Quảng Ngãi, có nhiều khu du lịch, bãi tắm Mỹ Khê và hàng trăm nhà hàng, quán nhậu… với  lượng rác thải, nước thải xả ra bừa bãi, bốc mùi hôi thối. Ông Trần Văn Thành, một người dân sống tại khu vực này, nói: "Cả xã không có lấy một điểm đổ rác tập trung nào. Ở đây đất chật người đông, có mấy nhà xây được nhà vệ sinh đâu. Thôi thì mọi thứ đành cho ra biển vậy, ăn, ở cùng rác mà!”.

Tương tự, vùng ven biển xã Bình Thạnh (huyện Bình Sơn), xã Nghĩa Phú (Tp. Quảng Ngãi) người dân cũng xả rác sinh hoạt ra biển. Rác không chỉ tràn ngập khu dân cư dọc theo bờ biển mà ngay trên đường đi. Khi triều lên, sóng biển cuốn những bãi rác này ra khơi. Sau đó, rác lại theo con sóng tấp ngược vào bờ và các khu dân cư dọc biển. Tai hại hơn, một số nơi rác thải theo sóng tràn vào hồ nuôi tôm gây dịch bệnh làm tôm chết hàng loạt.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Tăng Bính cho biết: "Tỉnh Quảng Ngãi xác định kinh tế biển luôn là hướng đi mũi nhọn. Tận dụng những tiềm năng, lợi thế từ cảng biển nước sâu, khuyến khích ngư dân đóng tàu mới công suất lớn vươn khơi xa, mở rộng diện tích nuôi trồng thủy sản… Thế nhưng, tình trạng ô nhiễm môi trường ven biển trầm trọng như hiện nay thì việc phát huy lợi thế từ biển của tỉnh đang gặp nhiều trở ngại.

Hiện nay, ở các địa phương, nhất là các xã ven biển, việc quản lý, bảo vệ môi trường vùng ven bờ biển chưa được quan tâm đúng mức. Tỉnh đã bố trí kinh phí sự nghiệp môi trường cho các địa phương mua phương tiện xử lý rác thải. Có nơi như Bình Sơn, Mộ Ðức, Sơn Tịnh… đã hình thành tổ, đội thu gom rác, còn hầu hết các địa phương đều bỏ lỏng chuyện này. Hướng tới, tỉnh Quảng Ngãi tiếp tục đầu tư hạ tầng xử lý rác thải, nước thải cho các khu dân cư ven biển. Giao chính quyền các xã kiên quyết xử lý các điểm nóng về ô nhiễm môi trường, đảm bảo sinh hoạt cho người dân và góp phần phát triển mạnh kinh tế biển ở địa phương”.

MINH TRÍ