Cuộc khủng hoảng nước trên toàn cầu đang trở nên tồi tệ hơn khi ngành công nghệ gia tăng nhu cầu sử dụng nước, cùng với nông nghiệp và năng lượng. Đặc biệt, sự phổ biến của trí tuệ nhân tạo (AI) như ChatGPT đã làm tăng áp lực lên nguồn nước vốn đã khan hiếm.
Shaolei Ren, Giáo sư tại Đại học California, Riverside, trong một báo cáo mới đây, tiết lộ rằng mỗi khi ChatGPT xử lý 10-50 yêu cầu của người dùng, nó tiêu thụ lượng nước tương đương với một chai nước 500 ml. Nguyên nhân chính là do các trung tâm dữ liệu cần một lượng nước khổng lồ để làm mát, và với mô hình GPT-4 mới, lượng nước tiêu thụ còn nhiều hơn nữa.
Ảnh minh hoạ. ITN
Hàng triệu người sử dụng ChatGPT hàng tháng đồng nghĩa với việc mức độ "khát nước" của AI càng tăng cao. Các nhà nghiên cứu của Đại học California, Riverside nhấn mạnh sự cần thiết phải minh bạch hơn về "dấu chân nước” của các mô hình AI, đặc biệt khi thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nước ngày càng nghiêm trọng. Theo các nhà khoa học, những kỳ tích trên không gian mạng của ChatGPT đang được đánh đổi bởi thiệt hại ngoài đời thực: chatbot này tiêu thụ một lượng nước sạch lớn đáng kinh ngạc.
Năm 2022, Microsoft và Google đã tăng lượng nước tiêu thụ lần lượt là 34% và 22% so với năm 2021. Google tiết lộ rằng các trung tâm dữ liệu toàn cầu của hãng đã sử dụng tới 21,1 tỉ lít nước trong năm 2022. Trung tâm dữ liệu được xác định là nguồn tiêu thụ nước nhiều thứ 10 tại Mỹ, với một trung tâm dữ liệu cỡ trung sử dụng khoảng 1,3 triệu lít nước mỗi ngày, tương đương mức tiêu thụ của 100.000 hộ gia đình.
Không chỉ AI, các công nghệ khác như phòng họp thực tế ảo, dịch vụ streaming và sản xuất chất bán dẫn cũng góp phần vào việc gia tăng nhu cầu nước. Một nhà máy sản xuất chất bán dẫn trung bình sử dụng lượng nước bằng một thị trấn nhỏ tại Anh.
Trong khi đó, nguồn cung nước ngọt trên toàn cầu đang ngày càng cạn kiệt. Dù 75% diện tích trái đất là nước, nhưng nước ngọt chỉ chiếm 3%, và trong số đó, chỉ chưa tới 1% là có thể sử dụng cho uống và tưới tiêu. Nhu cầu nước đã tăng khoảng 40% trong 4 thập niên qua và dự kiến sẽ tăng thêm 25% vào năm 2050, trong khi nguồn cung đã giảm phân nửa kể từ năm 1970.
Các tập đoàn công nghệ lớn như Meta, Google và Microsoft đã bắt đầu có những biện pháp để giảm thiểu tiêu thụ nước. Meta xây dựng các trung tâm dữ liệu ở vùng có khí hậu lạnh như Oregon và Lulea (Thụy Điển). Google thực hiện 38 dự án bù nước trên toàn thế giới, trong khi Microsoft sử dụng nước mưa và khí trời để làm mát các trung tâm dữ liệu ở Thụy Điển và Arizona.
Cả Google và Microsoft đều cam kết sẽ bổ sung nhiều nước hơn mức tiêu thụ vào năm 2030. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, lượng nước mà các công ty này sử dụng dự báo sẽ tiếp tục tăng. Các nhà nghiên cứu kêu gọi cần có sự minh bạch hơn về lượng tài nguyên mà AI tiêu thụ để có thể quản lý hiệu quả và bền vững hơn.
Trong khi đó, Haim Israel, chiến lược gia toàn cầu tại Bank of America, lạc quan cho rằng thế giới có thể đáp ứng nhu cầu về nước nếu đầu tư đủ cho các giải pháp về nước. Ông cho biết giải quyết tình trạng khan hiếm nước toàn cầu sẽ tốn khoảng 1.000 tỉ USD mỗi năm đến năm 2030, chiếm khoảng 1% GDP toàn cầu. Haim kêu gọi chính phủ các nước cần nhanh chóng đầu tư vào hạ tầng và công nghệ để khắc phục tình trạng khan hiếm nước.
Cuộc khủng hoảng nước đang đe dọa nghiêm trọng đến môi trường và đời sống con người, đòi hỏi sự hành động quyết liệt và minh bạch từ các tập đoàn công nghệ và chính phủ trên toàn thế giới.
TÙNG LÂM
