Theo các chuyên gia địa chất thế giới, lịch sử Trái Đất đang ở trong một chương mới mang tên Anthropocene, hay còn gọi là kỷ nguyên nhân loại - kỷ nguyên con người thống trị tác động lên Trái đất.
Một nhóm nhà khoa học quốc tế thông báo hôm 11/7 về các bằng chứng rõ nhất về tác động của nhân loại tới Trái Đất nằm ở hồ Crawford tại Milton, Ontario. Trầm tích nhiều lớp dưới hồ chứa thông tin nghìn năm về lịch sử môi trường ghi lại sự tác động của con người. Đó là những hoạt động của con người từ thử nghiệm vũ khí hạt nhân, đốt nhiên liệu hóa thạch, chặt phá rừng và thương mại toàn cầu đều, biến đổi khí hậu đã để lại dấu ấn không thể xóa nhòa trong lịch sử địa chất của Trái Đất.
Các lớp trầm tích tại đáy hồ Crawford chứa dấu vết của các vụ thử bom hạt nhân, bao gồm plutonium, một nguyên tố hóa học được phát hiện rộng rãi trên khắp thế giới.
Francine McCarthy, giáo sư khoa học Trái Đất ở Đại học Brock tại Ontario, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết: Hồ Crawford phản ánh mọi thành phần khác nhau của hệ thống Trái Đất và cách chúng tương tác với nhau khác hẳn quá khứ.
Ngoài bụi phóng xạ, trầm tích hồ còn chứa dấu hiệu của ô nhiễm công nghiệp, sự tuyệt chủng của các loài và biến đổi khí hậu toàn cầu.
Bằng chứng về ô nhiễm do con người gây ra tăng vọt vào khoảng năm 1950, đặc biệt là chất phóng xạ plutonium gia tăng đột ngột từ hoạt động thử nghiệm vũ khí hạt nhân đóng vai trò như mốc đánh dấu cơ bản cho thế Anthropocene.
Trước khi thêm thế Anthropocene vào niên đại 4,6 tỷ năm của Trái Đất, quyết định cần trải qua sự xem xét của cộng đồng địa chất học. Trong những tháng tới, đề xuất sẽ được trình lên Phân ban Địa tầng học kỷ Đệ Tứ, chịu trách nhiệm phân chia lịch sử trong 2,4 triệu năm qua. Sau đó, Ủy ban Quốc tế về Địa tầng học sẽ bỏ phiếu. Nếu vượt qua các khâu trên, đề xuất sẽ được phê chuẩn tại Đại hội Địa chất Quốc tế tại Hàn Quốc.
Không phải mọi nhà khoa học đều tin tưởng thế Anthropocene thuộc thang thời gian địa chất học. Mọi thế khác được đặt tên hàng thiên niên kỷ sau khi chúng diễn ra. Chúng được định nghĩa không phải qua dữ liệu công cụ và mô tả từ nhân chứng, mà qua thông tin về thay đổi môi trường lưu giữ trong đá, vòng cây, trầm tích và băng.
Một số nhà nghiên cứu khác lo ngại cách định nghĩa địa chất chặt chẽ về thế Anthropocene tạo ra hiệu ứng lan tỏa vượt ra ngoài lĩnh vực học thuật, đó là:
- Việc xác định mốc thời gian giữa thế kỷ 20 là khởi đầu của thế Anthropocene có thể khiến mọi người xem nhẹ tác động của con người trước đó.
- Thuật ngữ "Anthropocene" hàm ý tất cả mọi người đều chịu trách nhiệm ngang nhau cho sự thay đổi của hành tinh, trong khi nghiên cứu chỉ ra các quốc gia giàu nhất chiếm phần lớn lượng khí thải carbon và gây ra nhiều tác hại cho môi trường khác.
Tham khảo: Washington Post
TÙNG LÂM
