Phát triển bền vững và bảo vệ môi trường là mục tiêu lâu dài, nhiệm vụ chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước nói chung và Quảng Ninh nói riêng. Xác định được mục tiêu đó, thời gian qua, Quảng Ninh đã luôn quan tâm, tập trung triển khai các giải pháp ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) vào lĩnh vực môi trường, góp phần giảm thiểu ô nhiễm, bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, tạo môi trường xanh, sạch, đẹp và bền vững.
Lực lượng Cảnh sát PCTP về môi trường (Công an tỉnh) kiểm tra quy trình xử lý nước thải tại KCN Đông Mai. Ảnh: BQN
5 năm trở lại đây, tỉnh đã và đang tích cực chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế theo hướng phát triển công nghiệp sạch, công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghiệp công nghệ cao; tập trung nghiên cứu công nghệ tiên tiến nhằm giảm thiểu tác động đến môi trường... Với định hướng đó, hiện các khu, cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh đều hết sức chú trọng đến việc đảm bảo an toàn cho môi trường trong quá trình hoạt động.
Đến nay, đã có 7 KCN gồm: Hải Yên (Móng Cái), Texhong (Hải Hà), Cái Lân, Việt Hưng (Hạ Long), Đông Mai, Sông Khoai, Nam và Bắc Tiền Phong (Quảng Yên) hoàn thành xây dựng hệ thống quan trắc nước thải tự động và trạm xử lý nước thải tập trung. Các trạm đều đảm bảo hoạt động ổn định, hiệu quả, liên tục. Đồng thời, dữ liệu từ các trạm được truyền trực tuyến về Sở TN&MT quản lý, theo dõi, giám sát theo đúng quy định tại Nghị định số 40/NĐ-CP ngày 13/5/2019 của Chính phủ. Các chỉ số nước thải tại các KCN khi xả thải ra môi trường đều đảm bảo theo quy định.
Trước những nguy cơ tiềm ẩn về vấn đề ô nhiễm môi trường, định kỳ hàng năm, chủ đầu tư hạ tầng KCN, các dự án thứ cấp cùng các đơn vị liên quan đều chủ động xây dựng phương án phòng ngừa, ứng phó và khắc phục sự cố môi trường KCN; tổ chức diễn tập, vận hành và củng cố, bổ sung lực lượng, đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần thiết để đảm bảo an toàn môi trường.
Việc ứng dụng công nghệ tiên tiến trong bảo vệ môi trường còn thể hiện rõ ở việc ưu tiên nghiên cứu, ứng dụng KHCN trong xử lý chất thải y tế, rác thải sinh hoạt, chất thải chăn nuôi trong các khu dân cư và sản xuất nông nghiệp.
Đến nay, cơ bản các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh đã ứng dụng rộng rãi công nghệ vi sinh, công nghệ màng lọc AAO để xử lý nước thải y tế; sử dụng hệ thống công nghệ vi sóng tích hợp nghiền cắt trong cùng khoang để xử lý chất thải rắn y tế lây nhiễm thành chất thải thông thường, không còn mầm bệnh lây nhiễm...
Trong lĩnh vực nông nghiệp, các địa phương trong tỉnh hiện cũng đều sử dụng rộng rãi chế phẩm sinh học vào xử lý chất thải gia súc, gia cầm và rơm, rạ thành phân hữu cơ; sử dụng men vi sinh trong chăn nuôi; sử dụng chế phẩm sinh học trong quản lý ao đầm nuôi tôm công nghiệp; xây dựng hầm biogas... Qua đó, vừa góp phần giải quyết vấn đề năng lượng vừa giảm thiểu ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khoẻ cộng đồng dân cư và nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.
Bên cạnh đó, tỉnh Quảng Ninh cũng đang hoàn thành quy hoạch, tập trung nguồn lực, chuyển hướng về phía Bắc và phía Tây để phát triển các khu, cụm, cơ sở công nghiệp, góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa các vùng nông thôn, tách xa Vịnh Hạ Long, Vịnh Bái Tử Long; ưu tiên công nghiệp vật liệu xây dựng ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, đảm bảo sản xuất xanh và áp dụng mô hình quản lý tiên tiến.
Để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước Vịnh Hạ Long, toàn bộ 16 tàu du lịch hoạt động trên vịnh đều đã lắp đặt thiết bị phân li dầu - nước, xử lý nước thải sinh hoạt. Ngoài ra, để thấm sạch dầu tràn, vãi trên các cảng, sàn tàu, trang thiết bị, dụng cụ dính dầu và trong khu vực đặt máy phát điện trong khu vực vịnh, hệ thống phao quây thấm dầu, tấm thấm dầu, xơ bông thấm dầu được ứng dụng từ chế phẩm sinh học Enretech-1 cũng được đưa vào sử dụng rộng rãi.
Công nghệ tiên tiến không chỉ được tỉnh triển khai ở các ngành, lĩnh vực trọng điểm mà còn được chú trọng ứng dụng trong công tác quan trắc chất lượng môi trường và quản lý tài nguyên. Nổi bật phải kể đến hệ thống cơ sở dữ liệu và phần mềm phục vụ công tác quản lý tài nguyên và môi trường, cảnh báo thiên tai trực tuyến tỉnh Quảng Ninh (Trung tâm GIS vùng); hệ thống thông tin địa lý (GIS) trong kiểm kê và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý nguồn ô nhiễm nước vịnh Hạ Long; cơ sở dữ liệu quan trắc môi trường phục vụ công tác quản lý môi trường tỉnh Quảng Ninh...
Theo Ban Quản lý Vịnh Hạ Long, việc giám sát các nguồn thải đang được cải thiện ở khu vực ven biển vịnh. Tỉnh đã hoàn thành lắp đặt thiết bị xử lý nước thải sinh hoạt Jokaso của Nhật Bản, thu gom xử lý toàn bộ nước thải phát sinh do khách du lịch và nhân viên quản lý tại đảo Ti-tốp. Từ đó, nước thải đạt tiêu chuẩn loại A (QCVN 14:2008) trước khi xả thải.
Tỉnh cũng chú trọng đầu tư, đảm bảo hệ thống quan trắc môi trường tự động hoạt động ổn định, hiệu quả. Theo Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Ninh, toàn tỉnh có 161 trạm quan trắc môi trường tự động giám sát thời gian thực hiện, trong đó có 1 trạm quan trắc môi trường không khí quốc gia tại phường Hồng Hà (TP. Hạ Long). Dữ liệu về các thông số không khí, nước mặt, nước biển, khí thải, nước thải… liên tục được quan trắc tự động và truyền về trung tâm giám sát theo thời gian thực cho phép cơ quan quản lý nhà nước đánh giá, xác định được mức độ ô nhiễm môi trường tại các khu vực đặt trạm, giúp kiểm soát tốt các nguồn phát thải. Từ đó có thể nhanh chóng đưa ra các biện pháp quản lý, ngăn chặn lượng phát thải vượt giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn Việt Nam.
Với nhiều giải pháp quyết liệt, được triển khai đồng bộ và nghiêm túc, việc ứng dụng công nghệ tiên tiến trong bảo vệ môi trường tự nhiên của tỉnh đã đạt được nhiều kết quả khả quan, giúp tỉnh từng bước hiện thực hóa mục tiêu "lấy phát triển văn hóa, xây dựng văn minh sinh thái, tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường làm trọng điểm” trong giai đoạn 2020-2025.
MẠNH TIẾN
