Biến đổi khí hậu không chỉ là một vấn đề môi trường mà còn là một thách thức toàn cầu ảnh hưởng đến mọi khía cạnh của cuộc sống, từ kinh tế đến xã hội, và sức khỏe cộng đồng. Trong cuộc chiến chống lại hiện tượng này, dữ liệu thống kê đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt là những dữ liệu chất lượng cao, giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra những quyết định sáng suốt và hiệu quả. Đó là một trong những nhận định quan trọng được rút ra từ kết quả khảo sát được Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) công bố ngày 22/8 vừa qua.
Một trong những biểu hiện của biến đổi khí hậu là tình trạng nước biển dâng đang ngày càng diễn ra nghiêm trọng. Ảnh: Tham khảo
Dữ liệu thống kê, nền tảng của chính sách hiệu quả
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang diễn ra nhanh chóng và phức tạp, dữ liệu thống kê trở thành công cụ không thể thiếu để phân tích, dự đoán và xây dựng các chính sách ứng phó. Những số liệu về lượng phát thải khí nhà kính, mức độ ô nhiễm, hay sự thay đổi về nhiệt độ và lượng mưa là các yếu tố quan trọng giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tình trạng và xu hướng biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, chỉ khi dữ liệu này đạt chất lượng cao, được thu thập và phân tích một cách chính xác, chúng mới thực sự phát huy hiệu quả.
Chất lượng của dữ liệu thống kê không chỉ phụ thuộc vào độ chính xác mà còn vào khả năng đại diện, tính liên tục và khả năng so sánh theo thời gian và không gian. Dữ liệu chất lượng cao cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách những thông tin cần thiết để xác định chính xác nguyên nhân và hậu quả của biến đổi khí hậu, từ đó đưa ra các giải pháp hiệu quả, có trọng tâm, và kịp thời.
Những thách thức hiện tại: Bất cập và thiếu hụt
Dù đã có nhiều nỗ lực trong việc thu thập dữ liệu khí hậu, nhưng khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ biến đổi khí hậu, vẫn đang gặp phải nhiều thách thức lớn. Việc thiếu hụt dữ liệu chất lượng cao và khả năng phân tích đang cản trở nỗ lực của các nhà hoạch định chính sách.
Châu Á - Thái Bình Dương, khu vực chiếm hơn một nửa tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, cũng là nơi dễ bị tổn thương nhất bởi các tác động của thiên tai và biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, nhiều quốc gia trong khu vực đang gặp khó khăn trong việc tiếp cận dữ liệu chi tiết, đặc biệt là về các tác nhân gây biến đổi khí hậu như sử dụng nhiên liệu hóa thạch và lượng phát thải khí nhà kính.
Theo khảo sát của Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), nhiều cơ quan thống kê quốc gia trong khu vực thiếu nhân lực và nguồn lực để thu thập dữ liệu cần thiết. Hơn nữa, sự thiếu hụt về phương pháp luận, kỹ thuật và định nghĩa thống nhất cũng làm suy giảm chất lượng của dữ liệu thu thập được.
Hầu hết các cơ quan thống kê quốc gia được khảo sát cho biết, khả năng tiếp cận dữ liệu chi tiết theo khu vực địa lý của họ chỉ ở mức "trung bình", với nhiều loại dữ liệu quan trọng như tác động đến hệ sinh thái, cơ sở hạ tầng, và an ninh nguồn nước bị thiếu hụt nghiêm trọng.
Một số cơ quan thống kê thậm chí không có đủ cán bộ làm việc về dữ liệu khí hậu, và nhiều nơi còn thiếu bộ phận chuyên trách về vấn đề này. Những yếu tố như thiếu nhân viên kỹ thuật, nguồn lực tài chính hạn chế, và khó khăn trong phối hợp với các bên liên quan khác đã được chỉ ra là nguyên nhân chính dẫn đến những thiếu sót này.
Các thách thức này dẫn đến việc thiếu hụt dữ liệu chi tiết theo khu vực địa lý, một yếu tố quan trọng trong việc xác định các vùng dễ bị tổn thương và từ đó phân bổ nguồn lực phù hợp. Khi không có dữ liệu chi tiết và chính xác, các quyết định chính sách có thể bị sai lệch, làm suy giảm hiệu quả của các biện pháp ứng phó.
Ông Albert Park, Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB, đã nhấn mạnh: "Chúng ta cần dữ liệu chất lượng cao và năng lực thống kê mạnh mẽ để tránh những điểm mù về chính sách và bảo đảm rằng các chiến lược giải quyết khủng hoảng khí hậu được dựa trên thông tin đầy đủ. Cái giá phải trả cho việc không làm vậy sẽ cao hơn nhiều so với các khoản đầu tư này”.
Giải pháp và Khuyến nghị
Để khắc phục những thách thức này, việc đầu tư vào hệ thống thống kê là vô cùng cần thiết. Cần phải có sự nâng cấp về công nghệ, đào tạo nhân lực và thiết lập các cơ chế hợp tác quốc tế để cải thiện khả năng thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu thống kê. Áp dụng các chuẩn quốc tế như chuẩn trao đổi dữ liệu và siêu dữ liệu thống kê (SDMX) có thể giúp các quốc gia không chỉ thu thập dữ liệu một cách hiệu quả hơn mà còn thúc đẩy việc trao đổi thông tin giữa các quốc gia và tổ chức quốc tế.
Việc sử dụng các tiêu chuẩn này sẽ giúp đảm bảo rằng dữ liệu được thu thập và sử dụng có tính đồng nhất, dễ dàng so sánh và có thể tích hợp vào các mô hình phân tích và dự báo toàn cầu. Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả của các chính sách ứng phó với biến đổi khí hậu mà còn góp phần vào sự hợp tác quốc tế trong cuộc chiến chống lại thách thức toàn cầu.
Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu đòi hỏi sự hợp tác toàn cầu và những quyết định chính xác, dựa trên các bằng chứng khoa học. Dữ liệu thống kê chất lượng cao chính là nền tảng vững chắc cho những quyết định đó.
Để đối phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, các quốc gia cần phải đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống thống kê, đảm bảo rằng mọi quyết định đều được hỗ trợ bởi dữ liệu đáng tin cậy và phân tích chính xác. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể đảm bảo một tương lai bền vững cho thế hệ mai sau, trong một thế giới đang đối mặt với những thách thức chưa từng có từ biến đổi khí hậu.
LÂM HÀ
