Những đám khói khổng lồ sinh ra từ hoả hoạn tại Australia vào cuối năm 2019 đầu năm 2020. Ảnh: ITN
Tạp chí Nature vừa đư ra một báo cáo hôm 15-9 về tác động đến môi trường từ những đám cháy rừng cực độ bùng phát khắp vùng đông nam nước Australia vào cuối năm 2019 và đầu năm 2020. Báo cáo cho biết, đã có 715 triệu tấn carbon dioxide đã giải phóng vào không khí.
Nhà sinh thái học David Bowman lưu ý thêm rằng các nhà khoa học có thể phải suy nghĩ lại về tác động của những trận hỏa hoạn cực đoan đối với khí hậu toàn cầu, chẳng hạn như ở miền tây Hoa Kỳ và Siberia. Theo ông, cháy rừng là một vấn đề thực sự lớn ngày nay.
Hỏa hoạn xảy ra vào đầu năm 2020 đã thiêu rụi 74.000 km2, một diện tích rộng hơn cả Sri Lanka, chủ yếu là rừng bạch đàn, cao su ở khu vực đông nam của Australia. Các ước tính trước đây từ cơ sở dữ liệu toàn cầu về lượng khí thải cháy rừng, dựa trên dữ liệu vệ tinh, cho rằng đợt hỏa hoạn đã giải phóng khoảng 275 triệu tấn carbon dioxide từ tháng 11- 2019 đến tháng 1-2020. Phân tích mới chỉ ra con số này còn quá thấp, nhóm các nhà khoa học môi trường tại Viện Nghiên cứu Vũ trụ SRON Hà Lan và tại Đại học Free University Amsterdam cho biết.
Để tính toán được chính xác hơn lượng các carbon, các nhà khoa học đã dựa trên dữ liệu chi tiết từ công cụ giám sát tầng đối lưu có tên TROPOMI trên vệ tinh Sentinel-5 Precursor của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu. TROPOMI chụp ảnh hằng ngày về mức carbon monoxide xuyên suốt vùng khí quyển bên dưới nó.
Sau vụ cháy lớn kỷ lục, những khu rừng này sẽ phục hồi như thế nào? Theo Cristina Santín, nhà nghiên cứu cháy rừng tại Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Tây Ban Nha, cháy rừng từ lâu đã được coi là sự kiện không có carbon thuần, bởi vì lượng khí thải mà chúng thải ra sẽ được thu lại khi thảm thực vật mọc lại - nhưng tần suất và cường độ của các đám cháy ở Úc ngày càng tăng, đồng nghĩa với việc các hệ sinh thái không bao giờ phục hồi hoàn toàn. Nếu những đám cháy này "đe dọa sự phục hồi của hệ sinh thái, thì thật đáng lo ngại.
Rất may, lượng khí thải do cuộc khủng hoảng cháy rừng gần như được bù đắp bởi các đợt bùng nổ thực vật phù du ở Nam Đại Dương, được ghi nhận trong năm 2019-2020. Các nhà khoa học phát hiện phần lớn lượng carbon khổng lồ này có thể đã bị hút một cách gián tiếp bởi một loài thực vật phù du ở Nam Đại Dương, theo một báo cáo khác cùng ngày 15/9, cũng đăng trên tạp chí Nature. Phát hiện trên đã chứng minh rằng cháy rừng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến các quá trình vận động và hệ sinh thái của đại dương như thế nào.
Theo nhóm các nhà khoa học khí hậu tại Tổ chức Nghiên cứu Công nghiệp và Khoa học Khối thịnh vượng chung (CSIRO) của chính phủ Úc đã phát hiện, trong vụ hỏa hoạn, những đám khói đen khổng lồ, giàu chất dinh dưỡng đã bị cuốn đi hàng nghìn km trên đại dương. Trong vòng vài ngày, khói đã truyền vào nước lượng sắt cần thiết để nuôi dưỡng thực vật phù du, khiến lượng sinh vật phù du phát triển bùng nổ và hút lượng carbon tương đương với 95% lượng khí thải từ đám cháy.
Tuy nhiên, các nhà khoa học lưu ý rằng cần nghiên cứu kỹ hơn để hiểu carbon mà sinh vật phù du hấp thụ cuối cùng sẽ đi về đâu, và liệu có quay trở lại bầu khí quyển hay không?
Cả hai nghiên cứu đều tiết lộ những phát hiện đáng ngạc nhiên cho thấy chúng ta chưa hiểu đủ về các đám cháy cùng những tác động của nó. Đó là điều phải cải thiện càng sớm càng tốt, bởi vì theo các nhà khoa học các đám cháy sẽ ngày càng quan trọng đối với chu kỳ carbon.
Bắc Lãm (t/h)
