Các di tích được xếp hạng bao gồm: Di tích lịch sử quần thể Thương cảng Vân Đồn (huyện Vân Đồn); di tích kiến trúc - nghệ thuật đình Trà Cổ (thành phố Móng Cái). Quyết định do Phó thủ tướng Trần Hồng Hà ký thay Thủ tướng, có hiệu lực từ ngày 24/10.

Thủ tướng Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp nơi có di tích được xếp hạng trong trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Như vậy, với hai Di tích quốc gia đặc biệt vừa được xếp hạng, đến thời điểm này, Quảng Ninh đã có tám Di tích quốc gia đặc biệt.  Trước đó, Quảng Ninh đã có sáu Di tích quốc gia đặc biệt gồm: Danh lam Vịnh Hạ Long (TP Hạ Long); Di tích Lịch sử Bạch Đằng (TP Uông Bí và TX Quảng Yên); Di tích Lịch sử Yên Tử (TP Uông Bí và TX Đông Triều); Di tích Lịch sử Nhà Trần (TX Đông Triều); Di tích Lịch sử Đền Cửa Ông (TP Cẩm Phả và huyện Vân Đồn); Khu Di tích Hồ Chủ Tịch ở đảo Cô Tô (huyện Cô Tô).

Các địa danh nói trên chứa đựng những giá trị lịch sử - văn hóa, thể hiện bản sắc của vùng đất Quảng Ninh và trở thành những địa điểm thu hút khách du lịch ở trong và ngoài nước đến với vùng đất mỏ.

Thành lập năm 1149, Vân Đồn trở thành thương cảng đầu tiên của nước Đại Việt. Trang Vân Đồn trở thành đơn vị hành chính cấp cuối cùng trong hệ thống hành chính cấp địa phương. Thương cảng Vân Đồn là hệ thống bến thuyền thư­ơng mại trên nhiều đảo trong vịnh Bái Tử Long.

Trên phạm vi khoảng 200km2, có các bến: Cống Đông, Cống Tây (xã Thắng Lợi); Cái Làng, Cống Cái (xã Quan Lạn); Cái Cổng, Con Quy (xã Minh Châu); Cống Yên, Cống Hẹp (xã Ngọc Vừng), thuộc huyện Vân Đồn ngày nay.

Trên cơ sở những hiện vật, tài liệu tìm được, thương cảng Vân Đồn được xếp hạng di tích lịch sử quốc gia năm 2003, bao gồm nhiều di tích thuộc bến thuyền cổ.

Đình Trà Cổ là di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc nghệ thuật tiêu biểu được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1974. Đây là ngôi đình có bề dày lịch sử về văn hóa và kiến trúc độc đáo trong khu vực Đồng bằng Bắc Bộ.

Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, ngôi đình Trà Cổ vẫn vững chãi nơi địa đầu Tổ quốc như một cột mốc văn hóa khẳng định chủ quyền nơi biên ải. Năm 2019, lễ hội đình Trà Cổ được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Hằng năm, từ 30/5 - 3/6 âm lịch, tại đình Trà Cổ diễn ra lễ hội truyền thống. Đây là lễ hội có quy mô lớn, tiêu biểu cho loại hình lễ hội dân gian trên địa bàn thành phố Móng Cái nói riêng và của cả nước nói chung. 

Việc hai công trình nói trên được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt có ý nghĩa quan trọng, khi đúng vào dịp tỉnh Quảng Ninh chuẩn bị các hoạt động chào mừng kỷ niệm 60 năm thành lập tỉnh ngày 30/10 (1963-2023).

AN HẠ