Nhân Ngày Hàng hải thế giới năm nay (29/9/2022) có chủ đề "Công nghệ mới cho ngành vận tải biển được xanh hơn - New technologies for greeer shipping”, Cục Hàng hải Việt Nam đã kêu gọi và khuyến khích các doanh nghiệp tìm ra các giải pháp cắt giảm tiêu thụ nhiên liệu, giảm khí thải carbon, góp phần giảm tác động của biến đổi khí hậu, hướng đến sử dụng công nghệ xanh cho ngành vận tải hàng hải.

Thực hiện Quyết định 876/QĐ-TTg phê duyệt chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí metan của ngành GTVT, Cục Hàng hải đang xây dựng tiêu chuẩn cơ sở về tiêu chí cảng xanh, dự kiến trình phê duyệt vào cuối năm 2022. Việc ban hành tiêu chuẩn được kỳ vọng sẽ tạo ra tư duy mới trong hoạt động vận hành, khai thác cảng biển. Các tiêu chí sẽ bám vào tiêu chuẩn cảng xanh của khối APEC và có thêm một số điểm phù hợp với Việt Nam như: Sử dụng năng lượng là các nhiên liệu sạch như LNG, hydro… sử dụng các thiết bị và công nghệ tiết kiệm năng lượng.

Tân Cảng Cát Lái tại TPHCM

Năm 2018, Tân Cảng Cát Lái tại TPHCM trở thành cảng đầu tiên của Việt Nam được APEC công nhận là cảng xanh vì đạt các tiêu chí của Chương trình Hệ thống cảng xanh (GPAS). Đây là hệ thống đánh giá các tiêu chí về cam kết bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng sạch… cho các cảng trong khu vực APEC. Năm 2021, cảng quốc tế Tân Cảng - Cái Mép (TCIT) cũng đón giải thưởng Cảng xanh 2020 do Hội đồng Mạng lưới dịch vụ cảng APEC (APSN) trao tặng.

Để trở thành "cảng xanh", các cảng này đã đầu tư cải tạo trang thiết bị, chuyển từ chạy dầu sang sử dụng điện hoặc các nhiên liệu sạch như: LNG cho cần cẩu, xe chạy trong cảng; xây dựng được những giải pháp giảm bụi trong không khí, giảm tiếng ồn như sử dụng sà lan để vận chuyển hàng thay vì xe container. Cùng với đó, cây xanh cũng được trồng dọc tuyến bến tàu và đường giao thông nội bộ để cải thiện môi trường không khí, xây dựng hệ thống thu gom xử lý nước thải, đặc biệt tại các cơ sở sửa chữa trang thiết bị và container…

Tuy vậy, muốn phát triển cảng xanh cần phải có dây chuyền bốc xếp hiện đại hiệu suất cao, tiết kiệm năng lượng, tốt cho môi trường… Chưa kể, phát triển cảng xanh cũng cần đồng hành phát triển cảng thông minh, đô thị xanh, thông minh; ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến (dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo, Blockchain...) vào vận hành và quản lý cảng... đều đòi hỏi nguồn kinh phí lớn.

Do vậy, để tối ưu hóa các chi phí do sử dụng năng lượng xanh, đại diện Đại diện Công ty CP Vận tải biển Việt Nam (VOSCO) cho rằng cần phối hợp tốt giữa chủ tàu và người thuê tàu với thoả thuận các điều khoản trong hợp đồng thuê tàu để tàu chở được nhiều hàng, hoạt động ở tốc độ tối ưu, tối ưu hoá hoạt động làm hàng.

Duy trì tốc độ khai thác tối ưu, thu xếp tàu cập cầu ngay khi đến; cải thiện hiệu quả của vỏ tàu, chân vịt thông qua các biện pháp làm sạch, sơn chống hà, đánh bóng chân vịt, cắt lưới quấn chân vịt kịp thời; Bảo dưỡng kịp thời hệ động lực theo đúng chu kỳ và hướng dẫn của nhà chế tạo.

Ngoài ra, trong từng chuyến, thuyền trưởng và máy trưởng xem xét áp dụng tối đa các biện pháp quản lý năng lượng hiệu quả, bao gồm lập kế hoạch chuyến đi một cách chi tiết xét đến các yếu tố dòng chảy, thủy triều; tối ưu hóa tuyến đường theo thời tiết; tối ưu hóa tốc độ, nước dằn tàu, xếp dỡ hàng, kiểm soát chất lượng nhiên liệu...