Dự án do Liên minh châu Âu (EU) và Chính phủ Đức tài trợ, phối hợp với Tổng cục Thủy sản và Trung tâm Chuyển giao công nghệ và Dịch vụ thủy sản Viêt Nam (FITES) thuộc Hội nghề cá Việt Nam (VINAFIS). Để lan toả mô hình sáng tạo trên, ngày 6/6/2022, các đơn vị đã phối hợp tổ chức "Hội thảo quốc gia về mô hình thu gom rác thải bằng tàu đánh cá lưới kéo nhằm giải quyết rác thải từ các nguồn trên biển” tại Phú Yên.

Rác thải từ biển được ngư dân cảng Dân Phước, thị xã Sông cầu, tỉnh Phú Yên thu gom về nơi chứa rác của cảng để phân loại và xử lý

Đánh giá về kết quả Dự án, ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên chia sẻ, từ tháng 10/2021 - 31/03/2022, 37 tàu đánh cá lưới kéo đã tham gia tích cực vào Dự án để thu gom và mang 6.272 kg rác thải về cảng, gồm cả rác thải nhựa sử dụng một lần của thủy thủ và rác thải biển, trong đó có 20% là rác thải tái chế. Rác thải thu gom từ đáy biển chủ yếu từ vùng biển Sa Huỳnh (Quảng Ngãi) tới Cam Ranh (Khánh Hòa), lưới kéo đáy hoạt động cách bờ từ 6 đến 25 hải lý. Nhờ có Dự án, nhận thức của ngư dân địa phương về công tác BVMT biển được nâng lên; các thuyền trưởng, thuyền viên thay đổi hành vi, tích cực thu gom rác thải.

Theo ông Nguyễn Tử Cương, Điều phối viên dự án, kết quả của Dự án thí điểm "Thu gom rác thải bằng tàu đánh cá lưới kéo” được triển khai lần đầu tại Việt Nam cho thấy, ngư dân có thể đóng góp hiệu quả vào việc giải quyết vấn đề rác thải biển. Tuy nhiên, Việt Nam cần có cơ chế khuyến khích để ngư dân tham gia lâu dài vào các hoạt động thu gom rác thải về cảng để rác thải được phân loại. Rác có thể tái chế có thể bán cho người thu gom phế liệu và rác không thể tái chế sẽ được vận chuyển tới bãi chứa rác.

Để duy trì các hoạt động thu gom rác thải của các tàu cá thường xuyên, hiện nay, Ban Quản lý (BQL) cảng cá Phú Yên cũng đã thành lập "Đội xung kích ngư dân khai thác thủy sản bằng lưới kéo đáy, kết hợp thu gom rác thải nhựa trên biển”, với sự tham gia tự nguyện của 37 tàu cá, bước đầu đã hình thành phong trào thu gom rác thải biển mang về bờ để xử lý. BQL kiến nghị, Expertise France tại Việt Nam và Hội Nghề cá Việt Nam tiếp tục quan tâm hỗ trợ nhân rộng mô hình này tại các cảng cá Tiên Châu, Đông Tác, Phú Lạc và tại các tỉnh khác, với các loại nghề khai thác như: vây, rê, ngư cụ cố định.... Qua việc thực hiện mô hình thu gom rác tại nhiều vùng biển sẽ góp phần xây dựng bản đồ về mật độ rác tại đáy biển Việt Nam trong thời gian tới.