Vừa qua, người ta đã đề cập việc tính phí rác thải theo trọng lượng. Gần đây, Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đưa ra Dự thảo luật Bảo vệ môi trường để trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 khóa XIV, trong đó nhắc lại việc tính phí rác theo khối lượng. Tôi xin nêu kinh nghiệm thu gom và tính chi phí của một thủ đô trong khối G7 với một triệu dân, đó là Ottawa (Canada) như sau:

- Composable (hữu cơ tái chế thành phân bón): bao gồm tất cả các đồ thức ăn thừa như rau, thịt, cá, các loại thực phẩm làm từ bột như gạo, bột mỳ...

- Recyclable (các loại có thể tái chế): như đồ nhựa, thủy tinh, kim loại...

- Đồ phế thải (không thuộc hai loại trên): bao gồm tất cả nhưng thứ còn lại, trong đó có cả những vật dụng cồng kềnh như ghế trẻ em trên ôtô, giường, tủ, đồ dùng gia đình, dụng cụ âm nhạc cũ...

Các loại rác thải trên được quy định để trong các thùng đựng riêng, có tên hoặc màu sắc khác nhau để phân biệt. Cuối tuần, gia chủ sẽ mang rác được phân loại ra để sát mép đường.

- Bộ phận thu gom rác thải chỉ làm việc năm ngày trong tuần (từ thứ hai đến thứ sáu). Nếu trong tuần có ngày nghỉ lễ thì lịch thu gom cho một địa điểm cụ thể sẽ lùi lại một ngày.

- Rác được phân chia ra năm ngày trong tuần để bộ phận thu gom đủ thời gian làm việc. Như vậy, mỗi khu vực có ngày thu gom khác nhau, nhưng khu vực nào cũng chỉ có một ngày duy nhất trong tuần.

- Các loại rác thải trên được thu gom trong hai tuần khác nhau. Ví dụ, tuần này thu gom đồ hữu cơ và giấy bìa; tuần sau thu gom hữu cơ, đồ tái chế và phế thải...

- Các gia đình được thành phố cấp miễn phí lần đầu các dụng cụ chứa đồ rác thải khi lấy nhà mới. Sau này, nếu mất hoặc hỏng, cần bổ sung thùng rác sẽ tùy thuộc quy định từng nơi (thành phố có thể cấp thêm hoặc các gia đình phải tự ra cửa hàng mua).

- Gia chủ không phải trả tiền thu gom rác thải. Chi phí này được trích ra từ tiền thuế của thành phố, cũng giống như dịch vụ hót tuyết vào màu đông trên các đường phố và vỉa hè công cộng.

Hy vọng những chia sẻ này có thể góp thêm một gợi ý cho các nhà chuyên môn tìm ra giải pháp hợp lý nhất cho việc thu gom rác thải ở Việt Nam.